Het zal u niet zijn ontgaan, de herfst is in volle gang en
Sinterklaas is bijna weer in het land. Een gezellige tijd met heel veel lekkere
dingen zoals chocoladeletters en marsepein. De winkels liggen er vol mee en
soms is het moeilijk om te kiezen. Naast chocola en marsepein wordt ook
speculaas volop verkocht en regelmatig sta ik voor het schap te dubben; neem ik
speculaas met of zonder amandelschaafsel, lekkere grote speculaasbrokken,
gevulde speculaas of een speculaaspop, het is allemaal even lekker.
In verschillende Europese landen wordt net als bij ons speculaas
met smaak gegeten. Wij kennen vooral het speculaasje als een plat koekje. Dat
het koekje zo plat is komt omdat naast de verschillende specerijen voor het
rijzen van het deeg alleen bakpoeder wordt gebruikt. Hierdoor blijft het koekje
plat van vorm en is hard en droog.
Speculaas wordt niet overal met een mengsel van specerijen
gebakken. In België waren tot het begin van de 20ste eeuw de
speculaaskruiden nogal kostbaar en gebruikten de bakkers alleen maar een beetje
kaneel in het deeg. De Belgische bakkers bakken hun speculaas nog altijd op deze
manier. Zo is ook de naam speculoos ontstaan, het is gewoon speculaas maar
zonder specerijen.
Speculoos is over het algemeen iets zachter dan speculaas en in
sommige streken wordt het daarom ook wel karamelkoek genoemd. In Duitsland kent
men ook speculoos en daar wordt het onder de naam karamellgebäck op de markt
gebracht. In onze streken kennen we ook nog een zachtere soort in de vorm van
gevulde speculaas.
Speculaasjes heb je met een afbeelding van Sinterklaas, een molen
of een bloemenmand. Naast de kleine koekjes zijn er de grote poppen en deze
worden een Vrijer genoemd.
Zo’n Vrijer werd vroeger in Brabant vooral gekocht door
boerenzonen die een meisje op het oog hadden. De boerenzoon gaf de koek aan het
meisje en twee weken later, altijd op zondag, ging de verliefde jongeman op
bezoek bij het meisje in de hoop antwoord te krijgen. Gaf het meisje de
jongeman een stuk van de koek dan betekende dat dat zij hem wel wilde als haar
echtgenoot. Kreeg de jongen niets bij de koffie, dan was de boodschap
duidelijk, geen gevrij en zeker geen bruiloft.
Een vrijer wordt ook wel Kermiskoek genoemd en deze kermiskoek wordt al
van oudsher gebakken in Tiel en staat tot aan de dag van vandaag bekend als de Tielsche
Kermiskoek.
Tegenwoordig worden dergelijke koeken nog wel cadeau
gegeven. Het gaat dan niet om het vinden van een echtgenote maar is het meer
een blijk van waardering voor een bepaald persoon.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten