Meeuwen op de uitkijk

Genieten van de herfst

Van klei naar porselein

privébezit

De oudste machine ter wereld is waarschijnlijk de draaischijf, een onmisbaar apparaat voor iedere pottenbakker. Aardewerkproducten zijn gemaakt van klei en op onze aarde zijn verschillende kleisoorten te vinden die gebruikt kunnen worden voor het maken van voorwerpen. Klei is overal op de wereld te vinden, het is dan ook niet onlogisch dat in verschillende landen het pottenbakken tot ontwikkeling kwam.

In het begin werden voorwerpen van klei vooral met de hand gevormd, soms met behulp van wat eenvoudig materiaal. Dat materiaal werd in de loop van de tijd steeds verbeterd of vervangen.

Het was omstreeks 3500 v.Chr. dat iemand bedacht dat het mooi zou zijn als er op een voorwerp van natte klei geen afdrukken van handen of ander materiaal te zien zouden zijn, het voorwerp zou ergens op moeten kunnen draaien. En dat was het moment dat de draaischijf werd uitgevonden. De draaischijf is één van de belangrijkste uitvindingen van de mens geweest en het is ook de basis van het wiel.

Het eerste aardewerk is gevonden in Mesopotamië en men denkt dat deze voorwerpen ongeveer 8000 jaar oud zijn. Voorwerpen van aardewerk waren in die tijd  zacht en poreus en daardoor niet altijd even bruikbaar. Maar de ontwikkeling staat nooit stil en door het vinden van andere kleisoorten en later door het glazuren konden de voorwerpen waterdicht worden gemaakt.

In China werd al een paar eeuwen v.Chr. het zogenaamde steengoed gemaakt. Steengoed werd gevormd van een kleisoort dat een temperatuur van 1200 o C. kon verdragen zonder dat er vervorming van het voorwerp optrad. Voorwerpen die gebakken werden met deze hoge temperaturen waren erg hard en waterdicht en dat maakte voor steengoed het glazuren overbodig.

Ongeveer dezelfde soort klei kwam voor in Duitsland in de buurt van Keulen en Aken. In de 13e eeuw n.Chr. is men in deze omgeving begonnen met het produceren van steengoed. Ook in Duitsland waren de pottenbakkers bezig met het verfraaien van het product en verbetering van het materiaal. In Duitsland gebruikte men een soort glazuur van keukenzout, zoutglazuur genoemd. Het zout werd in de oven gestrooid waarna het product werd gebakken, het zout liet een laagje achter op het product.

Fulham pottery

In Engeland waren de pottenbakkers behoorlijk onder de indruk van het steengoed uit Duitsland. Zij probeerden het zelf te maken en in 1671 is het John Dwight Fulham (1633-1703)

gelukt om dat voor elkaar te krijgen. Zijn product was zo goed dat hij er patent op kreeg.

Het verbeteren en experimenteren ging door en ongeveer 50 jaar later lukte het de pottenbakkers in Staffordshire om wit steengoed te maken. Zij vonden meerderee soorten klei in  Davon, Dorset en Cornwall en gingen met verschillende samenstellingen experimenteren. Ze vermengden een bepaalde soort klei met vuursteen en bakten het in de oven met een mooi resultaat, zo werd het witte steengoed ontdekt.

kleivindplaatsen

Nog later gingen de pottenbakkers experimenteren met witte klei, vuursteen en ball clay, dat is een plastisch materiaal. Van deze combinatie konden ze roomkleurig aardewerk maken en gingen het voorzien van een loodglazuurlaagje waardoor ze een mooi product kregen. Dit aardewerk kon al worden gebakken bij een temperatuur van 7500 C.

Jasper Ware

Ook Josiah Wedgwood (1730-1795) experimenteerde met aardewerk in zijn fabriek in Engeland en probeerde het te verfijnen. Hij probeerde een harder materiaal te ontwikkelen dat bestand zou zijn tegen hete vloeistoffen en zuren. Dat is hem gelukt en hij kon een product op de markt brengen dat redelijk betaalbaar was, zeker ten opzichte van het later ontwikkelde porselein. Omdat het aardewerk gebakken werd op lagere temperaturen dan het steengoed en ook door het goedkope loodglazuur werd het aardewerk betaalbaar voor de minder rijken.

Josiah Wedgwood was degene die niet alleen het aardewerk verbeterde maar ook het steengoed probeerde te verbeteren. Hij bracht het zogenaamde Jasper Ware op de markt, dat veel is gebruikt voor sieraardewerk. Jasper Ware wordt vanaf 1775 nog steeds met de hand geproduceerd.

Dit aardewerk vond zijn weg naar Europa waar het in veel  landen werd nagemaakt.

witte kaolien

Hierbij is het niet gebleven, de ontwikkeling stond niet stil, na het aardewerk en het steengoed is het porselein ontstaan. Porselein vervaardigen was niet eenvoudig, er zijn zeker 1000 jaar over heen gegaan voor de Chinezen na het steengoed met het eerste porselein op de markt kwamen, dat was tijdens de Tang-Dynastie (618-907 n.Chr.), De Tang-periode was voor China een bloeitijd wat betreft de kunsten en de wetenschap. De Chinezen waren in staat om porselein te maken dat net zo doorschijnend was als glas. De speciale klei, kaolien, die voor deze doorschijnende producten werd gebruikt kwam uit de buurt van de stad Jing De Zehn en alle 1.000.000 inwoners van deze stad waren werkzaam in de porseleinindustrie. Er waren in die tijd zeker 17 steden in China waar porselein werd vervaardigd.

Dit bijzondere porselein vond zijn weg naar andere landen via oosterse kooplieden en in de 16e eeuw brachten de Portugezen het Chinese porselein naar Europa en later namen ook de Nederlanders en de Engelsen de waren mee van hun handelsreizen.

Porselein werd begeerd en met het bezit van porselein konden de rijke Europeanen hun macht en aanzien vergroten. Er was zoveel vraag naar porselein dat de Europeanen druk bezig waren met het bedenken van een procedé om zelf porselein te vervaardigen om zo aan de grote vraag te kunnen voldoen.

Het was in de 18e eeuw, de tijd van de ontdekkingen, verbeteringen en het zelfbewuster worden van de mens in Europa, dat men begon met porselein te maken. Wetenschappers en handwerkslieden hielden zich hier mee bezig. Ook de alchemist Johann Friedrich Böttger, het lukte hem na veel geëxperimenteer om in 1710 zijn eerste porselein tonen. Hij is de uitvinder van het Meissenporselein. Het was niet zo dat vanaf dat moment het porselein in grote hoeveelheden werd geproduceerd. Het duurde nog jaren voor het procedé zodanig van aard was dat het zonder al te veel risico in productie kon worden genomen. In het begin van  Böttger zijn experimenten en  ook bij het vervaardigen van het porselein waren de werkomstandigheden zeer slecht door de ongezonde dampen die er vrij kwamen tijdens de productie. Böttger en zijn medewerkers werden er ziek van en Böttger stierf op 37 jarige leeftijd.

koffiepot ontworpen door Böttger

Met de dood van Böttger kwam er geen einde aan de fabricage van porselein, integendeel. In Engeland begon ook Wedgwood na het aardewerk en steengoed met de porseleinproductie van serviezen, vazen en andere siervoorwerpen. Wedgwood was de trendsetter van serviesgoed in alle soorten en maten. Serviesgoed werd nu niet meer alleen gebruikt aan de Europese hoven maar ook kooplieden, bankiers en industriëlen die in die tijd goede zaken deden, konden het zich veroorloven om mooi serviesgoed en siervoorwerpen te kopen.

Het heeft nog we even geduurd voor het porselein redelijk betaalbaar werd en meer mensen mooi serviesgoed op tafel konden zetten.

Lang geleden

Gezien in het Openlucht Museum bij Arnhem.

Vroeg in de morgen

Auberginesoep

Soep van aubergine, courgette en paprika voor 3 - 4 personen

Benodigdheden:
1 gegrilde paprika

1 courgette
1 aubergine

2 sjalotten

peterselie

1 liter bouillon (blokje)

olijfolie

1/2 theelepel, peper, tijm, gemalen komijnzaad

1 theelepel scherpe paprikapoeder

Bereiding:
Gegrilde paprika uit laten lekken en in stukjes snijden

Courgette schillen en in stukjes  snijden.
Aubergine niet schillen en in stukjes snijden.

Sjalotten in stukjes snijden.
Peterselie fijn hakken.

Bak de aubergine, courgette en de sjalot in de olijfolie.

Voeg de kruiden toe en bak ze even mee.

De gegrilde paprika toevoegen.

Bouillon erbij gieten en alles 10 minuten laten doorkoken.

De soep met de staafmixer tot een gladde massa pureren.

Als laatste de soep bestrooien met de fijngesneden peterselie.

Eet smakelijk!

                         Anne

Champignonsoep

Champignonsoep voor 2 personen.

Benodigdheden:

2 sjalotten

250 gram champignons

1/4 rode paprika

1/4 gele paprika

1/4 groene paprika

olijfolie

een paar eetlepels crème fraise

5 dl groentebouillon

mespunt tijm, majoraan, peper en nootmuskaat

peterselie (vers of gedroogd)

Bereiden:

Sjalotjes klein snijden.

Champignons in plakjes snijden.

Sjalotjes en de paprika fruiten in de olijfolie.

De champignons toevoegen en kort meebakken.

Peper, tijm, majoraan en nootmuskaat toevoegen.

Bouillon erbij gieten en 5 minuten laten doorkoken.

Crème fraise er bij beetjes  erdoor scheppen (goed roeren om schiften te voorkomen)

Als laatste de peterselie erover strooien.

Eet smakelijk!

                               Anne

Rode linzensoep

Linzensoep, een smakelijke maaltijdsoep

voor 4 personen en binnen een half uur op tafel.

Benodigdheden: 

2 kipfilets (in stukjes snijden) 

1 prei (in ringen snijden) 

1 rode paprika (in blokjes snijden) 

1 blik tomatenblokjes 

1 ui (in stukjes snijden) 

100 gram rode linzen, (blik kan ook) 

2 takjes peterselie (of uit een potje)

3 takjes koriander (of uit een potje)

1/2 theelepel gemberpoeder 

1 kippenbouillontablet

1 liter water 

peper

eetlepel olijfolie

Bereiding: 

Linzen van te voren koken volgens de gebruiksaanwijzing. 

Bak de kip in de olie bruin en strooi er peper en gemberpoeder over. 

Bak de ui mee. 

Voeg het water toe met het verkruimelde bouillonblokje. 

Alles aan de kook brengen tot de kip gaar is. 

Voeg dan de linzen, prei, paprika en de tomaten toe. 

Nog even laten doorkoken. 

Peterselie en koriander erover strooien.

Eet smakelijk!

                Anne

Soeppotje van Anne

Er is weinig voor nodig om snel een eenvoudig pannetje soep te maken.

Dit recept is voor 4 personen en de bereidingstijd is ongeveer een 1/2 uur.

Benodigdheden:

1 prei (in ringen)

3 kleuren paprika (van elke kleur 1/3 deel, in blokjes)

2 sjalotten of 1 ui (gesnipperd)

5 worteltjes (in reepjes)

2 bouillonblokjes (oplossen in 1 1/2 liter kokend water)

peper, paprikapoeder en tijm

peterselie

eventueel gehaktballetjes (zelf draaien of kant en klaar in de supermarkt kopen)

Bereiding:

Bouillon  aan de kook houden en alle gesneden groente, behalve de peterselie, in de pan doen.

De peper, paprikapoeder, tijm toevoegen.

Ongeveer 10 minuten laten doorkoken.

De laatste paar minuten de rauwe gehaktballetjes bij de soep doen.

En als laatste de peterselie erop strooien.

Eet smakelijk!

                Anne

Winterwortelsoep

Deze winterwortelsoep is lekker en gemakkelijk klaar te maken. Het is een recept voor 4 personen en je staat maar een half uurtje in de keuken.

Benodigdheden:

300 gram winterwortelen in schijfjes van ongeveer 1 cm

1 gesnipperde rode ui

iets olijfolie

8 dl kruiden- of groentebouillon

1 theelepel kaneel

1 theelepel gemalen komijn (djinten)

1 à 2 eetlepels sinaasappelsap (kan ook uit een pak)

Voor de garnering:

ongeveer 2 eetlepels geschaafde amandelen

een paar blaadjes verse munt

Bereiding:

Doe de olijfolie in de pan en bak daarin de wortelen en de ui (niet donker laten kleuren).

Strooi de kaneel en komijn erover en schenk de bouillon erbij.

Ongeveer 10 minuten zachtjes laten koken.

De amandelen roosteren in een droge koekenpan met een anti aanbakbodem.

De soep met de staafmixer mooi glad maken.

De sinaasappelsap erdoor roeren.

Voor de garnering de amandelen en de munt erover strooien.

Eet smakelijk!

                       Anne

Tortelinisoep

Maaltijdsoep voor 2 personen en klaar in een half uur, inclusief de voorbereidingen. 

Benodigdheden:

1 dunne prei

1 ui

1 flinke teen knoflook

2 gegrilde paprika's

1 blik tomatenblokjes

olijfolie

ongeveer 6 dl bouillon (blokje)

1 kopje tortelini

peper

basilicum

Ui en knoflook klein snijden.

Prei in smalle ringen snijden.

Gegrilde paprika's laten uitlekken en in stukjes snijden.

Bouillon klaarzetten.

Bereiding:

In de olie ui en knoflook fruiten.

De paprika's, tomatenblokjes en de bouillon toevoegen en ongeveer 5 minuten laten koken.

Alles pureren met de staafmixer.

Soep terug doen in de pan en prei en tortelini erbij doen en nog ongeveer 10 minuten zachtjes laten doorkoken.

Peper en basilicum naar eigen smaak toevoegen.

Wil je de soep nog iets pittiger roer er dan een paar blokjes chorizo of salami door en je hebt weer een geheel andere soep.

Eet smakelijk!

     Anne

En stevige soep met zoete aardappelen

Deze soep is voor 4 personen

en binnen een 1/2 uur op tafel.

Benodigdheden:

1 grote of 2 kleine zoete aardappelen (in blokjes)

3 stengels bleekselderij (in stukjes)

2 sjalotten (gesnipperd)

2 tenen knoflook (uit de pers)

iets selderijblad (klein gesneden)

paprika in verschillende kleuren (in stukjes)

200 gram rode linzen (apart koken) of 2 blikjes

iets olijfolie

1 eetlepel kerriepoeder

beetje peper

1 liter groentebouillon van blokje

Bereiding:

Olie in de pan en de sjalotten ongeveer 5 minuten zachtjes laten fruiten.

Dan de blokjes aardappel, knoflook en de kerriepoeder even meebakken.

De bouillon erbij schenken.
De bleekselderij en de paprikablokjes er door roeren en dit ongeveer 5 à 8 minuten laten koken.

De linzen, iets peper en bladselderij toevoegen.

Even doorroeren en je hebt een gezonde en smaakvolle soep.

Wil je deze soep eten met vlees dan zijn een paar blokjes chorizo erdoor erg lekker.

Eet smakelijk!

                Anne

Soepweek

Als ik vroeger op zaterdag bij mijn oma kwam rook het er vaak naar soep. Mijn oma kocht bij de slager een mergpijp en soepvlees en zette dat met water op het fornuis. Dat stond dan urenlang te trekken en op het laatst kwam er nog soepgroente, een handvol rijst en vermicelli bij.

Ik mocht altijd proeven maar vond het nooit lekker en ik kreeg het kommetje met soep dan ook niet leeg.

Tegenwoordig vind ik een kom soep wel lekker en maak het regelmatig klaar. 
Mijn soepen staan niet zo lang op het fornuis als vroeger bij mijn oma, ik ben meer van de snelle keuken.

Daarom deze week elke dag een gemakkelijke, lekkere en gezonde soep.

Geniet ervan!

               Anne

Toegift

De zoete aardappel

De zoete aardappel wordt ook wel bataat, batatas, yam, camote, kumar, kumara of ubi genoemd. Oorspronkelijk komt deze aardappel uit Mexico en is in de 16e eeuw door de Spanjaarden mee naar Europa genomen. Tegenwoordig wordt de zoete aardappel bijna overal verbouwd maar China is koploper wat de productie betreft.

De zoete aardappel is net als de gewone aardappel knolvormig en groeit onder de grond en je kunt hem op dezelfde manier bewaren en bereiden.

Net als bij de gewone aardappel zijn er nogal wat soorten en ze zijn in verschillende kleuren verkrijgbaar zoals geel, oranje, paars, roze, wit en rood. In  de Nederlandse supermarkten zie je meestal de oranje of de lichtgele.

In de Surinaamse keuken kom je deze aardappel nogal eens tegen en in de Verenigde Staten zal de yam, zoals hij daar wordt genoemd, op het menu staan op Thankgiving Day.

De zoete aardappel is rijk aan vitamines, mineralen, antioxidanten en vezels en wat altijd mooi is meegenomen, de zoete aardappel bevat minder koolhydraten dan de gewone aardappel.

Al met al een goede reden om de zoete aardappel op het menu te zetten.

Achter de wolken schijnt de zon

Een prachtige reiger

Kleur bekennen

Kleur is krachtig, we kennen veel uitdrukkingen waarin kleur wordt gebruikt, ze kunnen verwijzen naar bv geluk, vreugde, verwachtingen, verlangen, woede of depressies.

We voelen ons vaak beter op een zonnige dag, alles ziet er dan kleuriger uit, dan op een donkere dag als alles grijs, bruin of zwart lijkt.

In de loop van de tijd zijn er verschillende eigenschappen aan kleuren gegeven die voor alle mensen op de wereld min of meer dezelfde betekenis hebben.

Zo staan onderstaande kleuren voor:

• Blauw  - harmonie, tevredenheid, verkoeling
• Groen - doorzettingsvermogen, rust, natuur

• Geel - optimisme, zonnekracht, verbetering

• Paars – eigenheid, geest, kennis
• Zwart – ontkenning en weerstand

Onze taal heeft prachtige omschrijvingen om bepaalde situaties aan te geven:

• Zij ziet wit van schrik.
• Geld kan men witwassen.
• Ze zetten het sein op groen.
• Zij heeft groene vingers.
• De jongen was nog een groentje.
• Hij heeft een blauwtje gelopen.
• Die persoon heeft blauw bloed.
• We zijn allemaal blauw van de kou.
• Hij zag rood van schaamte.
• Zij zag rood van woede.
• Jij bakt ze wel erg bruin.
• Bekijk het maar door een roze bril.
• Hij staat op de zwarte lijst.
• Het zag er zwart van de mensen.
• Elke familie heeft een zwart schaap.
• Het is niet alles goud wat er blinkt.
• Eigen haard is goud waard.
• Spreken is zilver, zwijgen is goud.

Of:

• We hebben een kleurrijk verleden.
• We luisteren naar kleurrijke muziek.
• In onze stad wonen kleurrijke figuren.

De kleur van de kleding die je draagt heeft vaak te maken met je bezigheden of je stemming van die dag. Soms heb je een bepaalde kleur nodig om je goed te voelen, 

Zoals:

• Rood – Efficiënt bij vermoeidheid en even gebrek aan energie. Teveel rood kan agressie en woede opwekken en/of tot ongerustheid leiden.
• Oranje – Brengt geluk en blijheid en geeft nieuw energie.
• Geel – Staat voor logica en intelligentie, helpt afstand te nemen van obsessieve gedachten maar teveel geel maakt onverschillig.
• Groen – Geeft rust en harmonie en werkt vooral kalmerend op het zenuwstelsel. Teveel groen kan de oorzaak zijn van apathie en depressie.
• Blauw – Is rustgevend.
• Bruin – Stimuleert het geduld, betrokkenheid en de veiligheid, maar kan ook minderwaardigheidsgevoelens versterken.
• Zwart – Is mysterieus, kan zelfvertrouwen geven, andere mensen kunnen dit ervaren als interessant of beangstigend.
• Wit – Het symbool voor zuiverheid, in combinatie met andere kleuren wijst het op een evenwichtige persoonlijkheid.
• Zilver – Is zuiverheid en suggereert zekerheid en stabiliteit, wordt geassocieerd met wijsheid en intuïtie.
• Goud – Goud herinnert aan perfectie.

Je ziet er is veel te vertellen en te weten over kleur.