zaterdag 25 mei 2013

Malachiet

malachiet
Malachiet is een helder groen gesteente en soms een beetje doorschijnend, zelden zie je een steen die egaal is van kleur. De patronen zien er uit als druiventrossen, ringen of strepen.
Malachiet heeft een hardheid van 3.5 - 4 op de schaal van Mohs

De naam malachiet komt van het Griekse woord malache en betekent kaasjeskruidIn  het Perzisch heet het lazhward, en betekent blauw. 
Je komt het gesteente tegen in verschillende kleuren blauw, bv azuurblauw en lichtblauw tot donkerblauw.

kunstwerk van malachiet
 in de Hermitage St Petersburg
Malachiet is vooral te vinden in de Oeral. Veel van de gebruiks- en kunstvoorwerpen van de tsarenfamilie van Rusland, werd gemaakt van dit materiaal en verwerkt in de werkplaatsen van Swerdlovsk. Er werden platen van gesneden voor het bekleden van zuilen en muren, bv De Groene Zaal in museum de Hermitage (voorheen Het Winterpaleis) in Sint Petersburg, maar werd ook gebruikt voor het inlegwerk bij bv meubelen (pietra dura).

Gepolijste malachiet kan een hoge glans krijgen, afhankelijk van de poreusheid van het gesteente. Een belangrijk punt voor de slijper is de tekening in het gesteente, daar zal hij als vakman, bij het slijpen rekening mee houden. 

Veel malachiet komt uit Zaïre, het vroegere Congo. Het meeste wordt ter plaatse geslepen maar er wordt ook veel van het gewonnen materiaal in ruwe vorm geëxporteerd. Is het gewonnen stuk gesteente van goede kwaliteit dan heeft het een behoorlijke prijs.
Andere landen waar malachiet wordt gevonden zijn; Australië, India, China, Rusland en in Arizona (V.S.), Mexico, Chili, Marokko en verschillende Afrikaanse landen.

Malachiet werd eeuwen geleden al gebruikt door de Egyptenaren om er o.a. amuletten en cameeën van te snijden en het werd in gemalen vorm als oogschaduw gebruikt. Ook dachten ze dat malachiet in directe verbinding stond met Hathor (moedergodin) en dat was de reden om de hoofdtooi van de farao  aan de binnenkant bekleed met malachiet om hem op die manier wijsheid mee te geven. 

Voor de Grieken was de kleur groen van malachiet verbonden aan de tempel van Artemis (godin van de jacht) in Efeze. Ook Aphrodite, (godin van liefde en vruchtbaarheid) was verbonden met het malachiet, de kleur van de groene natuur.

malachiet
En de Romeinen hadden malachiet gewijd aan de godin Venus (godin van schoonheid, liefde, seksualiteit en vruchtbaarheid). Verder dachten ze dat het gesteente de kinderen beschermde tegen hekserij en tovenarij. Ook zij gebruikten, net als de Egyptenaren, malachiet in poedervorm als oogschaduw.

In de Middeleeuwen was malachiet o.a. belangrijk als waarschuwingsmiddel om vergif op te sporen. Als een stuk malachiet in een beker vloeistof werd gedompeld waarin zich gif bevond, dan ging de steen verkleuren. Was de verkleuring een feit, dan kon de beker beter niet worden leeggedronken.

Malachiet wordt ook gebruikt voor industriële doeleinden, vooral bij maken van verfstoffen.

(foto's o.a. van www.semoea.nl) 

zaterdag 18 mei 2013

Farah Diba en de kroonjuwelen van Iran (2)


Als in 1959 de sjah van Perzië trouwt met Farah Diba, is hij al 18 jaar de sjah van zijn land, maar officieel gekroond tot sjah was hij niet, hij vond dat er in zijn land nog te veel sociale en economische problemen waren, hij wilde die eerst verbeteren.
De sjah had weinig macht, het land was een constitutionele monarchie en het staatshoofd had weinig te zeggen.
De minister president Mohammed Mossadeq werd in 1951 afgezet en twee jaar later, met hulp van Amerika, verbannen. Door deze gebeurtenis kreeg de sjah de macht volledig in eigen handen.

Op 26 oktober 1967 vond in Shiraz de officiële kroning plaats van de sjah, hij kroonde zichzelf en zijn echtgenote en hij nam de titel Sjah-an-Sjah (koning der koningen) aan.

De kroon van de sjah was eigendom van de staat en bevond zich met alle andere kroonjuwelen in de kelders van de centrale Bank van Teheran. Deze kroon was in opdracht van zijn vader gemaakt door de Perzische juwelier Serjaadj od-Dien.
De opdracht aan de juwelier was om de kroon in de stijl van de kronen van de Sassanieden te maken. Voor Farah Diba werd een nieuwe kroon ontworpen en deze moest vanzelfsprekend passen bij de kroon van de sjah.

Voor de kroning moest er niet alleen een kroon voor Farah Diba worden ontworpen maar ook speciale gewaden, japonnen en juwelen. Eigenlijk moest het hele protocol worden aangepast, want het was nog nooit eerder in de geschiedenis van Perzië voorgekomen dat een sjah zijn eigen vrouw kroonde.
Er moest een juwelier worden gezocht die een juwelenset voor  Farah kon ontwerpen. Er werden verschillende juweliers gevraagd om iets te ontwerpen waarin de Perzische cultuur tot uiting kwam, maar zij ontwierpen niet wat Farah voor ogen stond. Het Parijse juweliershuis Van Cleef & Arpels slaagde er wel in om iets te ontwerpen waar alle aspecten van Iran in naar voren kwamen zoals cultuur, elegantie en schoonheid.

Pierre Arpels kwam persoonlijk naar Teheran om de edelstenen uit te zoeken die hij kon gebruiken voor zijn ontwerp. Daarna kwam nog eens met een aantal van zijn vakmensen om ter plaatse de juwelenset te maken. Dat kon niet in het atelier in Parijs gebeuren, omdat de edelstenen Iran niet uit mochten. 

Farah wist precies wat ze wel en niet wilde, alleen bij de japon wist ze het niet zo goed. Wel wist ze dat het geen japon moest zijn die de westerse koninginnen meestal droegen. Het werd uiteindelijk een witte japon, ontworpen door Marc Bohan van het modehuis Dior.
Bij de japon werd een cape gemaakt waarop Iraanse motieven werden geborduurd. Beide kledingstukken werden net als de kroon in Teheran gemaakt.
Het borduurwerk werd gedaan door een Iraanse borduurster, geassisteerd door enkele Iraanse en Zwitserse modeontwerpsters.


Alles was op tijd klaar voor de dag van de kroning op 26 oktober 1967. Ten tijde van de kroning had het echtpaar 2 kinderen, de oudste een dochter Farahnes en hun eerste zoon, de kroonprins, Reza Cyrus. Ook prinses Farahnes droeg tijdens de kroning een diadeem die speciaal voor haar was ontworpen door het juweliershuis Van Cleef & Arpels.

Er worden nog twee kinderen geboren, een dochter (Leila) en een zoon (Ali Reza). In 1979 verlaat het gezin Iran na de Iraanse revolutie en na veel heen en weer gereis naar verschillende landen, komen ze uiteindelijk terecht in Cairo. De sjah is dan al ernstig ziek en overlijdt in 1980.

In 2001 pleegt de dochter Leila zelfmoord in een Londens hotel en in 2011 pleegt de jongste zoon Ali Reza zelfmoord in Boston.
Farah Diba verblijft veel in Washington om in de buurt van haar kleinkinderen te zijn en verdeelt verder haar tijd tussen Parijs, Cairo en New York.

Een paar interessante boeken:
  • Teheran, een zwanenzang van F. Springer.
  • Memoires van een keizerin, de autobiografie van Farah Diba Pahlawi.
Extra informatie:
  • Mohammed Mossadeq ( 1882-1967 )- Democratisch gekozen premier tussen 1951-1953, werd afgezet tijdens een Amerikaanse staatsgreep en is in 1953 het land uitgezet.
  • Sassanieden - Koningshuis van het Perzische Rijk van de 3e-7e eeuw.
  • Marc Bohan (1926) - Werkte in Parijs bij Christian Dior en in Londen bij Norman Hartell, hij kleedde veel leden van het koninklijk huis. Hij geniet nu van zijn pensioen.
  • Van Cleef& Arpels - Parijs juweliershuis vanaf 1896.

zaterdag 11 mei 2013

Farah Diba en de kroonjuwelen van Iran (1)


Bijna iedereen heeft er wel iets over gehoord of gelezen, het sprookjeshuwelijk, zeker de mensen die geboren zijn halverwege de vorige eeuw.
Het romantische verhaal van de knappe Mohammed Reza Pahlawi en de mooie studente Farah Diba.
Mohammed Reza (1919-1980)was de oudste zoon van Sjah-an-Sjah, koning der koningen van Perzië. Deze sjah was kolonel en liet zich in 1926 door het parlement kronen en nam de naam Pahlawi aan. Hij werd opgevolgd door zijn zoon in 1941.
Farah Diba (1938-) was de dochter van een legerkapitein in Perzië en studeerde tijdens hun ontmoeting aan de Sorbonne in Parijs.

Toen zij aan elkaar werden voorgesteld in Parijs, de sjah was toen al twee keer getrouwd geweest en weer gescheiden omdat er geen mannelijke troonopvolger werd geboren, was op zoek naar een nieuwe echtgenote en hoopte met zijn nieuwe vrouw de felbegeerde zoon en troonopvolger te krijgen.
Er werden verschillende ontmoetingen geregeld en zo kwam het min of meer tot een gearrangeerd huwelijk.
De sjah deed zijn huwelijksaanzoek aan Farah Diba op 14 oktober 1959 en de huwelijksvoltrekking vond plaats in datzelfde jaar op 21 december.

Farah droeg op haar huwelijksdag een diadeem die behoorde tot de kroonjuwelen van Iran. 
De kroonjuwelen zijn eigendom van de staat en verlaten maar zelden de centrale bank van Teheran. 
Er moet altijd goedkeuring voor worden gegeven door verschillende instanties, waaronder de eerste minister.
Niet alleen deze diadeem behoort tot de kroonjuwelen, in de kelders van de Centrale Bank bevindt zich een enorme hoeveelheid, van onschatbare waarde, aan smaragden. Er zijn series bij van 300 kt (karaat). De meeste stenen zijn prachtig geslepen maar er is ook een grote hoeveelheid ruwe edelstenen aanwezig van hoge kwaliteit .

In de Centrale Bank wordt ook de Pahlavikroon bewaard. Deze kroon is gemaakt in 1924 en bij deze kroon hoort de keizerlijke gordel, beide voorzien van smaragden.
En de beroemde Pauwentroon, ook rijkelijk bezet met smaragden en andere edelstenen, behoort tot de kroonjuwelen. In totaal zijn er 26.733 edelstenen in de troon verwerkt.

De diadeem werd pas op de dag van het huwelijk gebracht naar het paleis waar Farah verbleef. Farah moest de diadeem de hele dag dragen en dat viel niet mee, las ik in haar autobiografie, ze moest er mee lopen, zitten, trap lopen, eten, converseren en lachen, en dat vroeg veel van haar evenwichtskunst. Haar kapsters zijn drie uur bezig geweest om de diadeem op haar hoofd vast te maken en wel op zo'n manier dat zowel het kapsel als de diadeem de hele dag goed bleven zitten. 

Op de bruidsjapon van Farah Diba waren Perzische motieven van zilverdraad geborduurd  en gedecoreerd met strass-steentjes en parels, de parels zijn namaak zegt ze in haar autobiografie.
De japon is ontworpen door het modehuis Dior in Parijs en door de couturier is in de zoom een stukje blauw aangebracht in de hoop dat het zou helpen om de sjah de zoon te geven waar hij naar verlangde.

De wens van de sjah ging in vervulling, ze kregen twee zoons en twee dochters.  

(wordt vervolgd)

zaterdag 4 mei 2013

Git

ruwe git
Git is ontstaan tijdens de Jura, zo'n 145 tot 200 miljoen jaar geleden. Het is een harde koolsoort uit plantenresten, afkomstig van het hout van de araucariaceae (apenboom) en net als parel, koraal en barnsteen is het organisch materiaal.
Deze plantenresten zijn zo goed bewaard gebleven omdat ze volledig van de buitenlucht waren afgesneden.

Git wordt gevonden in een harde en een zachte vorm, resp. hardheid 4 en 3 op de schaal van Mohs. Het git kan  goed geslepen worden tot mooie zwarte, enigszins glanzende stenen en wordt vooral in sieraden verwerkt.

geslepen git
De naam komt van het Griekse Lithos Gagatès, wat steen uit de Gagas betekent, een plaats in het Oude Griekse Lycië.
Net als barnsteen is git elektrisch geladen, dat merk je als je er over heen wrijft met een snippertje papier, het snippertje blijft aan het git hangen.

De bekendste vindplaats van git is Whitby in Zuid-Engeland en daar is ook het meeste gevonden. Maar door de geweldige opkomst van het git in de 19e eeuw zijn deze mijnen inmiddels min of meer uitgeput.
In Oviedo, een stad in de Spaanse provincie Asturië, wordt ook git gevonden, hier worden nog altijd rozenkransen van git gesneden.
Tegenwoordig zijn er meerdere landen waar git wordt gewonnen, bv India, Polen, Duitsland, Frankrijk, Rusland en de Verenigde Staten.

Bij opgravingen zijn verschillende soorten sieraden met git gevonden, bv uit de Bronstijd (3000-800 V.Chr.) en de Hallstadtperiode (800-450 v.Chr.).
Vanaf de Romeinse tijd is git eigenlijk veel in het modebeeld aanwezig geweest, er is altijd vraag naar gebleven.

rouwsieraad met git
Een grote bloeitijd was ten tijde van Koningin Victoria (1819-1901) van Engeland, git werd in die tijd veel in rouwsieraden verwerkt. Koningin Victoria droeg na het overlijden van haar man, prins Albert in 1861, alleen nog zwarte kleding. Hierbij droeg ze altijd sieraden van Whitby-git aangevuld met parels en diamanten.

Omdat de sieraden en juwelen in die tijd vooral somber moesten zijn werd er ook wel granaat en onyx gebruikt, meestal gezet in goud met ornamentjes van zwart email.
Aan het eind van de Victoriaanse periode werd er weer kleding gedragen in lichte kleuren en de sieraden werden daar bij aangepast.

In de Verenigde Staten, tijdens de roaring twenties, droegen de vrouwen lange kettingen met kralen van git, met meerder strengen, die tot beneden de taille reikten. Door de mooie diepe glanzende zwarte kleur weten we nu waar de uitdrukking "gitzwart" vandaan komt.