 |
| Andrea Palladio |
Andrea Palladio (1508 -
1580) werd geboren in Italië onder de naam Andrea di Pietro della Giondola, hij
was een invloedrijke architect uit de
late Renaissance. We kennen hem vooral van de villa's die hij bouwde voor de
rijken en edelen in en rond Venetië.
Palladio werd
geboren in Padua en was de zoon van een molenaar. Op zijn 13e kwam hij bij een
steenhouwer in de leer, hij had talent en inzicht in het werk, maar kon bij de
steenhouwer, waar hij inmiddels 5 jaar werkte, zijn draai niet vinden en wilde
graag weg. Dat kon niet omdat hij een 6-jarig contract had waar hij niet
onderuit kon. Hij besloot om de stad uit te vluchten om zo onder dat contract uit te komen. Hij ging naar Vicenza,
werd weer terug gestuurd naar Padua om zijn contract na te komen. Een jaar later, na
het beëindigen van zijn contract ging hij terug naar Vicenza en kwam in dienst
bij de gilden van steenhouwers en metselaars, ook hier werden zijn kwaliteiten
al snel opgemerkt.
 |
Gian Giorgio Trissino
|
In Vicenza woonde de
edelman Gian Giorgio Trissino (1478 - 1550), hij kwam in aanraking met Palladio en
was onder de indruk van de kennis en de kwaliteiten die hij had op het gebied
van de architectuur. Trissino was ook
degene die hem de naam Palladio gaf, een verwijzing naar Pallas Athene de godin
van de wijsheid.
Trissino
introduceerde hem bij de rijken en de adel in de regio, met het gevolg dat
Palladio op hun kosten een studiereis kon maken naar oude steden waaronder
Rome. Daar bestudeerde hij de oude ruïnes en werd geïnspireerd door het werk
van Leon Battista Alberti (1404 -1472) en Donato Bramante (1444 -1514). Ook
bestudeerde hij de architectuur en de geschriften van Vitruvius (o.a. architect
85 - 20 v. Chr.) en bij zijn ontwerpen maakte hij gebruik van de maatgeving en de
regels opgesteld door Vitruvius. Hij noemde hem zijn enige leermeester. In die
tijd publiceerde hij twee boekjes waar hij zijn ideeën in beschreef.
Terug in Vicenza
kreeg hij de opdracht om een nieuwe façade te ontwerpen voor het stadhuis. In
datzelfde jaar was hij betrokken bij het ontwerp van Palazzo della Ragione.
In de 16e eeuw ging
het met de handel in Venetië minder goed en de rijke Venetianen gingen
investeren in de vruchtbare landbouwgebieden die waren ontstaan in de
drooggelegde gebieden ten noorden van Venetië. Palladio maakte gebruik van de
situatie door villa's te ontwerpen die de sociale status van de eigenaren goed
weer gaven. Zijn ontwerpen waren strak en symmetrisch van opbouw, hij vond dat
een villa goed in zijn omgeving moest passen, hij plaatste daarom het
woongedeelte van een villa altijd met uitzicht op het landschap.
Zijn bouwkunst is
rustig en streng, zijn ontwerpen zien er aan de buitenkant imponerend uit en
aan de binnenkant tref je harmonieuze woonvertrekken aan. Palladio combineerde
schoonheid met functionaliteit.
In 1570 komen er
vier boeken van hem uit onder de titel "I qattro libri dell
'architettura", waarin hij zijn ideeën en werkwijze uiteenzet.
Deze boeken waren
niet alleen belangrijk voor de architecten van die tijd maar ook veel architecten in verschillende
Europese landen waaronder Nederland, die na hem kwamen, gebruikten zijn boeken.
Er is zelfs een architectuurstroming naar hem vernoemd, het Palladianisme.
Engeland was het
eerste land dat bouwde in de stijl van Palladio. Voorbeelden hiervan zijn
St.Paul's Cathedral in Londen van de
architect en wetenschapper Christopher Wren (1632-1723).
 |
| Chiswick House |
Wren is begraven in de
St. Paul's
Cathedral en op zijn grafsteen staat: "Lector, si monumentum
requiris" ("Lezer, als u zijn monument zoekt, kijk dan om u
heen").
Ook geïnspireerd door het Palladianisme
was de architect William Kent (1685-1748). Van hem
kennen we o.a.Chiswick
House. Kent was niet alleen architect maar ook een
belangrijk landschapsarchitect en meubelontwerper.
Terug naar Palladio,
van hem zie je vooral in Vicenza veel bouwwerken, vooral villa's bv. villa
Rotonda. Deze villa is gebouwd in 1556 in opdracht van de pauselijke
hoogwaardigheidsbekleder Paolo Almerico. Almerico was geboren in Vicenza en wilde
er gaan wonen nadat hij zich had teruggetrokken uit het pauselijke ambt. De
villa is ook bekend onder de naam Villa Almerico, Villa Capra, La Rotonda en
Villa Rotunda. Villa Rotonda is de meest gebruikte en ook bekende naam van dit
bouwwerk.
Het is
architectonisch een meesterwerk, het is gebouwd op een heuveltop met uitzicht
op de dalen. De villa kun je zien als een eerbetoon aan het landschap. Zelfs
Goethe (1749-1832), van wie bekend is dat hij niet dweepziek was, maar na een
bezoek aan de villa zei: "Misschien heeft de bouwkunst nooit meer zulk een
hoogtepunt en weelde bereikt".
 |
| Villa Rotonda |
De buitenkant doet
denken aan een Griekse tempel, het is volledig symetrisch, aan alle kanten
bordessen en door deze bouwstijl zien de voor- achter- en zijkant er gelijk
uit, ze zijn niet van elkaar te onderscheiden.
Het gebouw heeft de
vorm van een Grieks kruis en de façades, die op tempels lijken, zijn voorzien van Ionische zuilen.
Op het gebouw is een
koepel geplaatst, naar voorbeeld van het Pantheon. Het was de bedoeling om de
koepel open te laten om het regenwater op te vangen maar daar is om praktische
reden toch van afgezien. Aan de binnenkant van de koepel zijn fresco's te zien
van Anselmo Canera en Allessandro Manganza. Op de gevels en de balustraden zie
je standbeelden van Agostino Rubini, Albanese en Lorenzo.
De zoon van Almerico
heeft de villa later verkocht en de nieuwe eigenaar heeft het ingrijpend laten
veranderen.
Villa Rotonda is nu
in zijn oorspronkelijke staat teruggebracht door een rijke Venetiaans familie.
Sinds 1994 staat de villa bij de Unesco op de Wereld-erfgoedlijst.
 |
| Teatro Olimpico |
In de loop der tijd
zijn er veel van Palladio's villa's in verval geraakt of kregen een
andere bestemming, b.v. iemand kreeg het idee om er een lampenwinkel in te
vestigen en ook zijn er villa's gebruikt als wijnboerderij en veel villa's zijn gewoon dichtgetimmerd.
Momenteel zijn er veel van deze villa's
in handen van de overheid en worden gerestaureerd, maar geld is een groot
probleem. Het is zo dat er alleen al in deze regio ongeveer 4000 villa's moeten
worden onderhouden van een budget van een paar miljoen euro per jaar.
De villa's van Palladio zijn
niet alleen te vinden in Vicenza maar ook bv in Venetië, Verona, Udine, Maser en
Bologna.
Andere hoogtepunten
uit het werk van Palladio zijn o.a. het Teatro Olimpico, gebouwd in 1585 in
Vicenza, het eerste theater dat werd gebouwd sinds de Klassieke Oudheid, de San
Giorgio Maggiore in1566 in Venetië, de renovatie van de Bassilica Palladiano in
Vicenza in 1549, het is teveel om op te noemen.
Er zijn prachtige
boeken over het werk van Palladio verkrijgbaar en in de bibliotheek kun je vast
ook wel iets vinden.
Leuk om te weten:
Villa Rotonda is in 1979 gebruikt bij de verfilming van De opera Don Giovanni
van Mozart door Amerikaanse filmregisseur Joseph Losey (1909-1984).
