Pietà van Michelangelo (1499) te zien in de Sint Pieter in Rome |
Het woord marmer
komt uit het Grieks van het woord marmaros
dat glanzende steen betekent. Marmer
wordt gewonnen in Noorwegen,
Groenland, Oostenrijk, Portugal, Griekenland, China en de Verenigde Staten.
Wij kennen vooral het Italiaanse marmer uit Carrara.
Wij kennen vooral het Italiaanse marmer uit Carrara.
Carrara is een stad
in het noordwesten van Toscane en al eeuwenlang beroemd door het mooie zuivere
marmer. Het marmer uit deze omgeving is bekend onder de
naam Carraramarmer.
De marmermijnen van
Carrara zijn de oudste industrieterreinen ter wereld en nog altijd in gebruik.
Marmer is een kalksteensoort dat al tientallen eeuwen onder zeer hoge druk en
warmte ontstaat. De druk en warmte zijn zo hoog dat eventuele fossielen in het
kalksteen zelfs zijn vernietigd. Gesteenten die op deze manier zijn ontstaan worden amorfe gesteenten genoemd.
Marmer herken je
door het ontbreken van fossielen en zijn suikerachtige structuur. Het gesteente
is zeer geschikt voor het maken van beeldhouwwerken maar ook wordt marmer
gebruikt voor het verfraaien van bouwwerken, siervoorwerpen, schouwen, vloeren en werkbladen in de kleuren wit,
grijs, rood en roze.
Carrara marmergroeve |
Het gewonnen marmer van
Carrara wordt in stukken gespoeld en afgekoeld in de rivier Carrione. Door het eeuwenlang
spoelen en koelen van het gesteente is het water in deze rivier helemaal wit
geworden en stroomt er door de stad een rivier van melk.
De Etrusken en de
Romeinen maakten al gebruik van het marmer uit Carrara.
Keizer Augustus (63 v.Chr.-14 n.Chr. ) schepte op dat hij Rome in steen had aangetroffen maar het achterliet in marmer.
Bij het zien van de vele met marmer versierde gebouwen in Rome, volgden andere steden in Italië al gauw dit voorbeeld en werden allemaal goede afnemers van het marmer uit Carrara. Er zijn inmiddels al miljoenen tonnen marmer gewonnen rondom Carrara en de groeven zijn nog steeds niet uitgeput, er is nog volop aanwezig.
Keizer Augustus (63 v.Chr.-14 n.Chr. ) schepte op dat hij Rome in steen had aangetroffen maar het achterliet in marmer.
Bij het zien van de vele met marmer versierde gebouwen in Rome, volgden andere steden in Italië al gauw dit voorbeeld en werden allemaal goede afnemers van het marmer uit Carrara. Er zijn inmiddels al miljoenen tonnen marmer gewonnen rondom Carrara en de groeven zijn nog steeds niet uitgeput, er is nog volop aanwezig.
De Romeinen
gebruikten bij het winnen van marmer wiggen van vijgenhout die ze in de
scheuren van het marmer dreven. Deze wiggen werden natgemaakt zodat het hout
kon uitzetten waardoor het gesteente ging barsten.
Detail David van Michelangelo te zien in de Galleria dell'Accademia te Florence |
In de Middeleeuwen
raakten de groeven een beetje in verval maar tijdens de renaissance kwamen ze
weer tot grote bloei. Michelangelo (1475-1564) was vaak in Carrara om
persoonlijk de stukken marmer uit te zoeken voor zijn beeldhouwwerken.
Hij schreef
regelmatig over het ongeëvenaarde vakmanschap van de steenhouwers uit Carrara.
In de 19e eeuw is
men begonnen met het gebruik van buskruit om het marmer in stukken te krijgen.
Deze methode was wel sneller maar het marmer werd erg beschadigd. Het resultaat
hiervan is vooral te zien aan de voorkant van de kathedraal van Florence. Tegenwoordig
werken ze bij de winning van marmer met een ongeveer 100 meter lange staaldraadzaag, die over een
langzaam lopende katrol loopt.
Kathedraal in Carrara |
Als je in Carrara
bent kun je een mooie wandeling maken naar de marmergroeven. Je ziet de
gigantische witte marmerblokken als grote gebouwen, meestal tegen een prachtige
Italiaanse lucht. In de stad zijn verschillende musea en je kunt
marmerwerkplaatsen bezoeken voor demonstraties.
De kathedraal in Carrara is vanzelfsprekend bekleed met marmer uit de buurt.
De kathedraal in Carrara is vanzelfsprekend bekleed met marmer uit de buurt.