woensdag 30 maart 2016

Museumstukken

800-760 v.Chr.
Een beautycase van aardewerk uit Athene.
Tijdens opgravingen is  deze beautycase gevonden, gevuld met cosmetica en sieraden. Niet alleen de geometrische versieringen zijn mooi maar ook het deksel is bijzonder, boven de knop op het deksel staan twee paarden. Paarden waren in die tijd een belangrijk statussymbool in de Griekse samenleving. Niet iedereen kon zich paarden veroorloven dat was alleen weggelegd voor de elite.

700-650 v.Chr.
Een olieflesje van aardewerk uit Corinthe.
De pottenbakkers uit Corinthe hebben de naam meesters te zijn in de kunst van het pottenbakken, hun ontwerpen zijn bijzonder stijlvol. Dit olieflesje heeft de vorm van een patrijs en de veertjes zijn in cirkeltjes aangegeven. De snavel en poten zijn een beetje gekleurd maar op de foto is dat bijna niet zien. 
De vulopening van het flesje is te vinden aan de onderkant tussen de poten van deze mooie vogel.

4000 v.Chr.
Deze muurspijkers zijn gevonden in de ruïnes van de berg Jebel Aruda in Syrië. Ze werden in het vierde millenium v.Chr. in de zachte muurpleister van openbare gebouwen geduwd om de bouwwerken te verstevigen en te beschermen tegen weer en wind.

(gezien in Museum van Oudheden in Leiden)

zaterdag 26 maart 2016

Spruiten met paprika uit de oven

Een ovenschotel voor 2 à 3 personen, de bereidingstijd (inclusief oventijd)  is ongeveer 1 uur.

Benodigdheden:
6 -8 kruimige aardappelen
1/2 gele paprika
1/2 rode paprika
500 gram spruiten
2 eetlepels amandelschaafsel
2 eetlepels rozijnen
kaas, geraspt of in blokjes gesneden
nootmuskaat
olijfolie

Voorbereiding:
Aardappelen schillen.
Spruiten ontdoen van de buitenste blaadjes en de onderste knoest.
Paprika wassen, ontdoen van de zaadlijsten en in stukjes snijden.
Amandelen roosteren in een droge koekenpan (niet donker laten worden).
Rozijnen wassen en eventueel even wellen in heet water.
Oven voorverwarmen op 180o (heteluchtoven).

Bereiding:
Kook de aardappelen gaar.
Kook de spruiten ongeveer 10 minuten.
Bak de paprikastukjes.
Vet een ovenschaal in en schep de  spruiten op de bodem.
Strooi nootmuskaat over de spruiten.
Verdeel de rozijnen over de spruiten.
Verdeel hierover de helft van de geroosterde amandelen.
Schep de paprika er bij.
Aardappelen met een vork in grote stukken maken en verdelen over de groente.
Nog iets nootmuskaat over de aardappelen strooien.
De rest van de amandelen erover verdelen.
Strooi de kaas als laatste over de aardappelen en zet de schaal  45  minuten in het midden van de oven (hetelucht) op 180o .

Doe er nog een lekkere zelfgemaakte appelcompote bij.

Eet smakelijk!

                            Anne

dinsdag 22 maart 2016

Kamerplanten in close-up

De Urban Jungle Bloggers is een blog van Judith en Igor. Zij willen mensen de mogelijkheden laten zien die je hebt met de vele soorten kamerplanten. Er zijn veel manieren om planten neer te zetten in je huis en elk huis wordt er gezelliger en gezonder  van. Ik vind het leuk om mee te doen met Urban Jungle Bloggers om op die manier mijn interesse met anderen te delen en om hen op ideeën te brengen. 

Het thema van deze maand is; Zoom Zoom.









Urban Jungle Bloggers kun je  HIER vinden, het blog van Judith HIER en het blog van Igor HIER 


dinsdag 15 maart 2016

Zingiber officinale (gember)

Zingiber officinale kennen wij als gember.
Volgens schriftelijke bronnen komt gember uit het zuiden van China en is daar vandaan geëxporteerd naar India.
Uit deze bronnen kunnen we eveneens opmaken dat in de 1e eeuw n. Chr. gember via handelsbetrekkingen naar Europa is gekomen en zo in de Romeinse keuken terecht kwam. Documentatie hierover is gevonden in geschriften waarin de Romeinse belasting werd vastgelegd voor goederen die via de Rode Zee Alexandrië binnen kwamen.

De echte naam voor gember is "shringavera" en komt uit het Sanskriet en betekent "gevormd als een hertengewei", sommige mensen zien meer een "hand" in de vorm.
Toen de gember naar Europa kwam kreeg het de Latijnse naam "zingiber".
De wortel van de gember kan vers worden gebruikt in veel gerechten,  gember is ook verkrijgbaar als poeder of in gekonfijte vorm. Gekonfijte gember wordt meestal stem- of bakgember genoemd. Gember wordt gewonnen uit de wortelstok van de plant en is het meest gebruikt specerij in de wereld. Voor stemgember worden alleen de jonge wortels gebruikt omdat deze geen vezels bevatten.

De gedroogde wortel van de plant wordt veel gebruikt in de Aziatische keuken, volgens de Aziatische koks wordt het vlees malser door het gebruik van gember. In Indonesië wordt ook veel gember verwerkt in het voedsel, daar noemt men gember djahé.  Nederlanders kennen gember vooral van zoete gerechten, zoals cake en koekjes, maar ook is er in veel keukenkastjes gemberthee, gemberbier en gemberjam te vinden.

Gember heeft veel eigenschappen die de gezondheid ten goede komen en het is zeker de moeite waard om daar eens aandacht aan te besteden.
In China en India is het al duizenden jaren bekend dat gember een medicinale werking heeft. Ook de Oude Grieken en de Romeinen wisten dat gember niet alleen te gebruiken was in de keuken maar dat het ook goede eigenschappen had voor de gezondheid van de mens. 

Zo hebben onderzoeken uitgewezen dat gember goed is voor de spijsvertering, het is ontstekingsremmend, goed voor de stem, bij regelmatig gebruik krijg je minder last van migraine, het geheugen heeft er baat bij en verder blijkt het nog een goed middel te zijn tegen veel kleine en grote ongemakken. Daarbij is gember rijk aan vitamine B6, B2, B6, vitamine C, fosfor, ijzer, mangaan, koper, zink, kalium en magnesium en het bevat antioxidanten.

In de tropen wordt de gember in september geplant en met de hand geoogst in februari of maart. Deze oogst is bestemd voor de stemgember omdat in de jonge plant nog geen vezels aanwezig zijn. Van april tot juni wordt er geoogst om de gember te drogen. Begin september oogst men het laatste gedeelte van de gember, hieruit komen de zaden voor de nieuwe oogst.

In de keuken kun je gember gebruiken in salades, sausen, vleesgerechten en soepen maar ook is het lekker in zelfgebakken koekjes of cake en kleingesneden stukjes in een zelfgebakken appeltaart. Het is zeker de moeite waard om stukjes gember eens door het pannenkoekenbeslag te scheppen, erg lekker!

Koop je verse gember dan hou je in de meest gevallen een groot stuk over. Snijd de rest in stukken van een paar centimeter en bewaar het in een doosje in de diepvries, zo heb je altijd verse gember bij de hand als je het nodig hebt.

Ook kun je een gemberplant zelf opkweken tot een kamerplant. Je neemt hiervoor een ruime pot met potaarde en een stuk gemberwortel. Leg de wortel met het afgesneden stuk op de aarde, een beetje aandrukken zodat de wortel voor de helft boven de aarde uitsteekt. Regelmatig water geven en op een warme plaats zetten, maar niet in de volle zon.
Na ongeveer 250 dagen kun je dan misschien je eigen gember oogsten.
Zet je de plant buiten breng hem dan naar binnen zodra de zomer voorbij is, deze tropische plant wil niet in de Hollandse kou staan.

Gebruik de gember regelmatig in je gerechten en probeer je zelf een plant kweken, veel succes!

dinsdag 8 maart 2016

Jørn Utzon

Het "Sidney Opera House" is een gebouw dat bijna iedereen kent, je hoeft er zelf niet geweest te zijn, je herkent direct het bijzondere ontwerp van de Deense architect Jørn  Utzon.
Utzon studeerde architectuur aan de Koninklijke Academie in Kopenhagen waar hij in 1941 afstudeerde. Na zijn studie deed hij veel ervaring op bij architecten in Stockholm en Helsinki en maakte studiereizen door Europa. Hij bleef een tijd werken in Parijs en reisde daarna naar Mexico en de Verenigde Staten om daar de nodige ervaring op te doen. In de Verenigde Staten ontmoette hij Frank Lloyd Wright , zijn manier van werken had grote invloed op het werk van Jørn Utzon. 

In 1950 gaat hij terug naar Kopenhagen en richt daar zijn eigen architectenbureau op. Als in 1956 de Australische regering een ontwerpwedstrijd uitschrijft met als onderwerp: "Een gebouw voor opera's en andere voorstellingen", schrijft Utzon zich daarvoor in.
Er kwamen 233 inzendingen binnen en op 29 januari 1957 werd bekend gemaakt dat de 38-jarige Deense architect Jørn Utzon de winnaar was.

Het idee achter het ontwerp van Utzon was eenvoudig, hij ontwierp een reeks plateaus waarin twee uitsparingen voor amfitheaters. Boven deze zalen met de bijbehorende foyers zouden grote betegelde schalen als opbollende zeilen worden geplaatst. Het ontwerpen van deze constructie was eenvoudiger op de tekentafel dan de praktische uitvoering ervan. Vier jaar lang onderzocht Utzon met zijn medewerkers verschillende benaderingen, het grote probleem was de vorm van de schalen. Maar in 1961 kreeg Utzon een briljant idee, hij ontdekte dat ieder segment van de schaal eigenlijk uit dezelfde bol kon worden gesneden. Hij kreeg dit idee tijdens het ontbijt toen hij voor zijn vierjarig zoontje een sinaasappel pelde. Hij zag hoe mooi de sinaasappelpartjes uit elkaar konden worden gehaald en als segmenten uit de sinaasappel tevoorschijn kwamen. De segmenten voor zijn ontwerp moesten net als de parten van een sinaasappel uit een grote bol worden gehaald. Op het moment dat Utzon zijn ontwerp ging uitleggen deed hij dat dan ook aan de hand van een sinaasappel.

Bouwtekening
De delen van de schalen zijn uit geprefabriceerde ribben opgebouwd en zijn op het bouwterrein zelf gegoten. Deze ribben werden doorregen met kabels en samengeperst in een boog. De ruimte tussen de ribben werd opgevuld met 4240 geprefabriceerde "deksels" waarop aan de buitenkant 1.000.000 keramische tegels zijn aangebracht die samen een patroon vormen. Het is goed te zien dat de tegels aan de randen mat zijn en de daarbinnen gelegen tegels glanzend. Volgens de architect zouden zon, licht en de wolken een "levend iets" maken van het gebouw.

Tegels in patroon
Jørn Utzon gaf blijk van grote belangstelling voor een bouwkunst met vormen die elkaar aanvullen, hij beschouwde deze vormen als een stel "onderdelen" waarmee hij op verschillende manieren kon spelen. 
De manier van "spelen met vormen" gebruikte Utzon ook bij het ontwerpen van meubels. De meubels in zijn eigen huis in Sidney, waar hij tijdens de bouw van het Opera House ging wonen zijn daar een goed voorbeeld van. 

Andere architecten hebben deze repeterende vormen  overgenomen van Utzon bij hun ontwerpen.
Opera House Sidney
Het Opera House werd in drie fasen ontworpen en voltooid. Eerst kwamen de plateaus, daarna de schalen en als laatste de bekleding van de gevels en de glaswanden.
De ideeën achter elke fase heeft Utzon beschreven in twee boeken, Red Book (1958) en Yellow Book (1962). De eerste twee fasen kwamen tot stand onder leiding van Utzon zelf, maar de derde fase heeft hij niet kunnen begeleiden.
In 1964 kreeg Australië namelijk een nieuwe regering en deze regering had andere ideeën wat betreft het Opera House. Deze regering was het absoluut niet eens met de ideeën van Jørn Utzon en namen hem in het openbaar en privé onder vuur, ook weigerden ze zijn honorarium en onkosten te betalen. Utzon voelde zich daardoor gedwongen om uit het project te stappen en ging op 28 april 1966 met zijn gezin terug naar Denemarken. De derde fase van het gebouw kwam in handen van de archtecten Todd, Littlemore onder leiding van Peter Hall. Er werden enkele grote wijzigingen in het oorspronkelijke ontwerp van Utzon aangebracht, zodat het ontwerp beter aansloot bij de ideeën van de nieuwe regering.

De entree van het gebouw is een eenvoudige ruimte onder grote trappen. Eén van de trappen voert omhoog naar een groot plateau, aan de zuidzijde hiervan zie je een foyer die is verbonden door zijgangen met de foyer en bars aan de noordzijde. Van deze kant heb je een fantastisch uitzicht over de haven. De zalen kunnen worden bereikt via deze zijgangen en de noordelijke foyer.
Concertzaal in het Opera House
Kom je de concertzaal binnen dan zie je dat de wanden zijn bekleed met wit berkenfineer, aangebracht in facetten. Rond de orkestbak in deze zaal staan 2679 stoelen in een halve cirkel opgesteld. Achter het orkest en het koor is het grootste mechanisch te bedienen orgel ter wereld geplaatst, ontworpen door Ronald Sharp uit Sidney.
De zaal waar de opera's worden opgevoerd is traditioneler dan de concertzaal. Er zijn 1547 zitplaatsen in open loges en oplopende, zeer steile, galerijen. Het podium is aangekleed met mat-zwarte geverfd hout waarbij de felgekleurde toneelgordijnen de zaal iets vrolijks geven.

Het Opera House werd op 20 oktober 1973 geopend door koningin Elisabeth.
In haar toespraak maakte de koningin de vergelijking met de piramiden, die aanvankelijk ook door controverse waren omgeven maar 4000 jaar later als wereldwonder worden beschouwd.

Is het Opera House een wereldwonder? Misschien wel. In ieder geval staat er in Sidney een gebouw, die een eenheid vormt met zijn omgeving en tijdens de bouw al aanleiding heeft gegeven tot een menselijk drama. Niet alleen dat, het is ook een symbool voor een stad geworden. Het gebouw is gezichtsbepalend voor Sidney, en  laat bovendien zien hoe architectuur een stad kan veranderen en aanzien kan geven.
En zie je de opbollende zeilen van het gebouw in een boek, op een kaart of film, dan weet je gelijk: dat is het Opera House in Sidney.

Dergelijke gebouwen zijn daarna in verschillende steden neergezet, zoals het Centre Pompidou in Parijs, het Guggenheim Museum in Bilbao en de Honkong Shanghai Bank in Honkong. Mooie gebouwen maar Jørn Utzon was met zijn Opera House in Sidney de eerste architect die de aanzet heeft gegeven voor deze manier van bouwen.

Nog een paar weetjes:
  • Oppervlakte 1.8 ha
  • Hoogte van de hoogste schaal 67 m
  • Gewicht van het dak 26.700 ton
  • Aantal vooraf gegoten dak segmenten 2914
  • Oppervlakte van het dak 18.500m2

zaterdag 5 maart 2016

Vegetarische ovenschotel

Een  ovenschotel met spruiten, voor 2 personen. Bereidingstijd is inclusief oventijd ongeveer 1 uur en 15 minuten. 

Benodigdheden:
6 -8 aardappelen voor de puree
250 gram champignons
500 gram spruiten
2 eetlepels amandelschaafsel
nootmuskaat
kaas (geschikt voor een ovenschotel)
roomboter
olijfolie
iets melk

Voorbereiding:
Aardappelen schillen .
Champignons schoonmaken en halveren.
Spruiten ontdoen van de buitenste blaadjes en de onderste knoest.
Amandelen roosteren in een droge koekenpan (niet donker laten worden).
Oven voor verwarmen op 180o (heteluchtoven).

Bereiding:
Kook de aardappelen.
Kook de spruiten ongeveer 10 minuten.
Bak de champignons.
Maak de puree met de melk, nootmuskaat en een scheutje olijfolie.
Beboter een ovenschaal en leg de  spruiten op de bodem.
Verdeel hierover de geroosterde amandelen.
Schep de champignons er bij.
Daarna verdeel je de puree over het geheel.
Strooi de kaas erover en verdeel de klontjes boter gelijkmatig over de schaal.

De schaal 45 minuten in het midden van de oven zetten op 180o

Eet smakelijk!

                            Anne

dinsdag 1 maart 2016

De jeugd vliegt(er) uit

In de vijver voor mijn huis zie ik bijna dagelijks een zwanenfamilie. Ze komen en gaan en het is mooi om te zien hoe zorgzaam de ouders omgaan met hun kleintjes. Omdat ik ze bijna dagelijks zie denk ik dat het een beetje mijn zwanen zijn. Het is grappig, ik hoor dat ook van andere mensen die hier aan het water wonen. We houden de zwanenfamilie met z'n allen dus goed in de gaten.

De laatste paar weken heb ik het idee dat de familie niet helemaal meer compleet is. Altijd zag ik pa, ma en hun zes kinderen gezellig langs zwemmen, een beetje slapen of kijken, een beetje eten of gewoon wat dobberen. Nu zie ik alleen de ouders, soms twee of drie jongen en de andere jongen zijn in geen (gras)velden of (water)wegen meer te zien. Als de zwanenkinderen inmiddels op eigen poten staan is dat wel een beetje vroeg dit jaar. Maar dat zegt helemaal niets als je bedenkt dat de natuur in zijn geheel een beetje vroeger is.

Toch willen de zwanenkinderen nog niet echt onder de vleugels van de ouders vandaan en komen dan ook steeds weer terug.   De ouders zijn er niet meer van gediend, zij willen een nieuw nest bouwen en jagen hun kinderen alle kanten op.  Een paar dagen geleden was het dan ook een enorme herrie in de vijver. De jongen werden met heel veel geweld verjaagd door pa en ma.






De zwanen die we in de vijvers van parken en plantsoenen zien zijn meestal knobbelzwanen. Door het ringen van zwanen komen we veel te weten over het zwanenleven. Zo is gebleken dat sommige zwanen de respectabele leeftijd van 24 jaar kunnen bereiken en dat een zwanenpaar altijd bij elkaar blijft.

Een volwassen zwaan heeft een vleugelwijdte van 2.30 meter en weegt gemiddeld 12 kg. Een zwaan heeft met zijn sierlijke gebogen hals 26 halswervels, er is geen andere vogel die er zoveel heeft. Tussen de mannetjes en de vrouwtjes zie je bijna geen verschil, alleen de nek van het mannetje is forser dan bij het vrouwtje en in  het voorjaar heeft het mannetje een iets rodere snavel en zijn voorhoofdsknobbel is in die tijd dikker.


Zwanen leven vooral van waterplanten, je ziet ze regelmatig half onder water. Helemaal onder water gaan ze nooit, dat is ook niet nodig want ze kunnen met hun lange hals overal gemakkelijk bij.

Zwanen hebben een groot territorium en verdedigen dat dan ook fanatiek, vooral als ze een nest hebben en zeker als de jongen net zijn geboren. Niet alleen vertonen ze dreigend gedrag naar hun medevijverbewoners maar ook mensen moeten oppassen en een beetje afstand houden. Kom je wel te dicht bij het nest of de jongen, dan begint het vrouwtje hard te sissen en kan de a.s. mama of inmiddels mama, je aanvallen en maakt ze gebruik van haar grote vleugels en sterke snavel.
Papa Zwaan is ook niet voor de poes, hij kan eveneens behoorlijk uithalen als hij gevaar voor zijn kroost denkt te zien.

Zwanen broeden 1 keer per jaar en maken hun nest van riet en andere waterplanten waarin ze 5 tot 9 eieren leggen. Het vrouwtje broedt 38 dagen op de eieren die per stuk ongeveer 11 cm zijn.

Als de jongen eenmaal uit het ei zijn gekomen dan zie je de zorgzaamheid en de trots van het ouderpaar en is het voor ons een feest om te zien. De ouders dragen de kleintjes regelmatig op hun rug en na een maand of 5 kan het jonge spul vliegen.


De jongen worden ongeveer 1 jaar door de ouders verzorgd waarna ze met strenge poot, snavel of vleugel de wijde wereld in worden gestuurd om hun eigen leven te gaan leiden. Na 3 jaar zijn de zwanen volwassen en vormen ze hun eigen familie.

De huwelijksmarkt