pyriet |
Het is niet allemaal
goud dat er blinkt. Dit spreekwoord is van toepassing op pyriet, een mineraal
dat ten onrechte vaak voor goud wordt aangezien.
Pyriet heeft verschillende namen, bv zwavelkies, zwavelijzer of ijzerkies. Pyriet glanst goudachtig en dat is de reden dat men soms denkt dat het echt goud is. Pyriet wordt daarom ook wel kattengoud of gekkengoud genoemd, in Engeland noemen ze het fool's gold. Ook kom je de naam apachengoud tegen, de indianen zagen pyriet namelijk ook aan voor echt goud en het mineraal speelde een grote rol in hun tradities.
Pyriet heeft verschillende namen, bv zwavelkies, zwavelijzer of ijzerkies. Pyriet glanst goudachtig en dat is de reden dat men soms denkt dat het echt goud is. Pyriet wordt daarom ook wel kattengoud of gekkengoud genoemd, in Engeland noemen ze het fool's gold. Ook kom je de naam apachengoud tegen, de indianen zagen pyriet namelijk ook aan voor echt goud en het mineraal speelde een grote rol in hun tradities.
ring met pyriet |
Het verschil tussen
echt goud en dit nepgoud is goed te zien als je het glansvlak kantelt. Bij echt
goud blijft de glans gelijk en bij het nepgoud veranderd het. Een
ander verschil is dat het echte goud glad aanvoelt terwijl het nepgoud kantig en
hoekig is, dus scherp. Mineralogen noemen de kleur van pyriet messinggeel.
Pyriet is een veel
voorkomend mineraal en heeft daarom weinig waarde, het wordt soms gebruikt in
sieraden. Het is ook niet erg geschikt om het hiervoor te gebruiken, het is
namelijk bros en moeilijk te slijpen, het kan door het slijpen gemakkelijk gaan scheuren. Wordt het
wel toegepast bij het maken van sieraden dan zijn het kleine stukjes en in die
hoedanigheid wordt het markasiet
genoemd.
oorbel met pyriet |
In de tijd van Koningin Victoria (1837-1901) was pyriet een geliefd
materiaal voor sieraden en het werd dan ook veel gebruikt voor het het vervaardigen hiervan.
Van pyriet wordt ookzwavelzuur gemaakt en dat wordt o.a. gebruikt in kunstmest en bij de
olieraffinage.
Mooi pyriet wordt vooral gevonden op Elba, in Mexico, de Verenigde Staten maar ook op veel andere plaatsen in de wereld. Zelfs in Nederland kun je pyriet vinden, o.a. in de buurt van Winterswijk en in de steenkoolmijnen in Zuid-Limburg.
In Nederland wordt het pyriet niet gewonnen, omdat het niet in economisch winbare hoeveelheden voorkomt.
Mooi pyriet wordt vooral gevonden op Elba, in Mexico, de Verenigde Staten maar ook op veel andere plaatsen in de wereld. Zelfs in Nederland kun je pyriet vinden, o.a. in de buurt van Winterswijk en in de steenkoolmijnen in Zuid-Limburg.
In Nederland wordt het pyriet niet gewonnen, omdat het niet in economisch winbare hoeveelheden voorkomt.
Pyriet betekent
vuursteen naar het Griekse pyrites (pyr = vuur). Deze naam is gegeven omdat er
bij het slaan op een brokje pyriet met een steen of een hamer de vonken
eraf sprongen. Deze eigenschap is door de oude Grieken gebruikt om vuur te maken
maar ze gebruikten het ook voor het maken van sieraden en amuletten.
Het is bekend dat in de prehistorie al pyriet werd gebruikt als vuursteen en ze gaven het de doden mee in het graf zodat de mensen ook na hun dood vuur konden maken. Ook de Egyptenaren kenden pyriet en maakten er o.a. spiegels van.
Het is bekend dat in de prehistorie al pyriet werd gebruikt als vuursteen en ze gaven het de doden mee in het graf zodat de mensen ook na hun dood vuur konden maken. Ook de Egyptenaren kenden pyriet en maakten er o.a. spiegels van.
In de Middeleeuwen
was het een magische steen, het werd verwerkt in amuletten maar ook in de
geneeskunde werd pyriet in die tijd toegepast als "verwarmende
steen". Dus had je last van koude voeten of handen dan droeg je pyriet in
je zak.
Wheellockpistool (1580) met pyriet in de slaghaan |
Pyriet werd in de
16e eeuw gebruikt als vuursteen in oude vuurwapens maar het bleek al gauw dat
dit een onbetrouwbare methode was en is het pyriet vervangen door het hardere
vuursteen. De Azteken en de Inca's hebben pyriet gebruikt voor magische
doeleinden maar ook om er amuletten en prachtige sieraden van te maken, om die
reden wordt pyriet door sommige mensen Incasteen genoemd.
pyriet |
Toch zijn sieraden
met pyriet niet erg geschikt om te dragen omdat het aanwezige ijzersulfide de
huid kan irriteren en daarbij komt ook nog dat het beter niet in aanraking kan
komen met vocht omdat het dan gaat roesten en er kan verwering optreden als
het wordt blootgesteld aan de buitenlucht.
Toch zijn deze feiten niet altijd een belemmering geweest voor mensen die zich wilden tooien met sieraden.
Toch zijn deze feiten niet altijd een belemmering geweest voor mensen die zich wilden tooien met sieraden.