Frank Lloyd Wright

Frank Lloyd Wright was een architect met een totaal eigen stijl, hij ontwierp gebouwen met de bedoeling dat de vorm zich van binnen naar buiten moest ontwikkelen. Zijn ontwerpen waren organisch, het materiaal en de constructie moest zich aanpassen aan de functie en de omgeving.

Wright is geboren in 1867 in Richland Center in Wisconsin en hij begon als klein jongetje te bouwen met de fröbelblokken die zijn moeder voor hem had gekocht, nadat ze de blokken had gezien op de wereldtentoonstelling in 1876 in Philadelphia. Deze  blokken, zijn fantasie en het hebben van inzicht zijn waarschijnlijk de opmaat geweest voor het succes dat Wright later heeft gehad met zijn bouwwerken.

Eén van de vele boeken.

Wright is een autodidact, hij heeft geen architectenstudie gevolgd, alleen een tekencursus aan een kleine universiteit in Wisconsin.

Hij vertrok  naar Chicago, toen hij twintig was, om te gaan werken bij Joseph Lyman Silsbee, een niet onbelangrijk architectenkantoor. Een jaar later solliciteerde Wright bij de bekende Chicago-Schoolarchitect Louis Henry Sullivan, hij werd er aangenomen en kreeg de functie van bouwkundig tekenaar. Bij Sullivan heeft hij veel geleerd en deze periode heeft grote invloed gehad op zijn werk. Wright wilde graag voor zichzelf beginnen en na enkele conflicten met zijn werkgever hakte hij de knoop door en besloot zijn eigen kantoor te openen. Hij was inmiddels getrouwd en bouwde zijn eigen huis in Oak Park in Illionois waar hij ook zijn kantoor aanbouwde. Bij het bouwen van het huis kon hij veel van zijn ideeën uitvoeren.

Wright had veel belangstelling voor de natuur en hij maakte een studiereis naar Europa waar hij zich liet inspireren door de Wienerseccesion, een vereniging van beeldende kunstenaars en de Arts and Craftsbeweging, een sociale beweging en stroming in de kunst en industriële vormgeving. Tijdens een studiereis naar Japan maakte hij kennis met de traditionele Japanse bouwkunst.

Wright stond niet alleen aan zijn tekentafel maar hij hield zich met alles bezig wat met bouwen te maken had zoals de techniek, het handwerk en de moderne kunst. Ook probeerde hij een verbinding te maken tussen de vormen van de westerse en de Aziatische cultuur. Je zou denken dat al deze genoemde zaken zijn inspiratiebronnen moeten zijn geweest. Volgens Wright was dat niet het geval, hij beweerde dat een architect een superactief brein heeft. Hij ontwikkelde zijn eigen stijl en werd een invloedrijk architect en tevens schrijver van enkele boeken over architectuur.

Wright zijn werk bestaat uit verschillende projecten, huizen gebouwd in de zogenaamde prairiestijl die hij vooral ontwikkelde tussen 1900 en 1911 en grote kantoorgebouwen. Bij de prariehuizen keek hij naar het Amerikaanse platteland want hij wilde het huis laten integreren in de omgeving. De prairiehuizen hebben grote open ruimtes, lage hoogten en massieve schoorstenen, het bouwmateriaal dat werd gebruikt was vooral baksteen en hout,

De  kantoorgebouwen van zijn hand kenmerken zich vooral door de moderne constructiemethoden, de gebogen vormen en een centrale werkruimte. Het eerste gebouw met klimaatbeheersing, Larkin Building in Buffalo New York,  staat op zijn naam en werd gebouwd tussen 1902 en 1906.  Unity Temple in Oak Park is een kerk van gewapend beton en staat ook op zijn naam en werd gebouwd tussen 1905 en 1908.

Falling Water

Tijdens de Grote Depressie werd er weinig gebouwd en Wright hield zich in die tijd vooral bezig met schrijven en hij richtte een architectuurschool op. In 1935 kreeg Wright van de zakenman en filantroop Edgar J. Kaufmann, de opdracht een weekendhuis voor hem te ontwerpen tegenover een waterval bij Bear Run in Pennsylvania. Wright nam de opdracht aan maar situeerde het huis niet tegenover de waterval maar er boven. Het heeft wel even geduurd voor Wright en Kaufmann het eens waren waar het huis moest worden gebouwd maar de architect kreeg zijn zin en kon het huis gaan bouwen boven de waterval.  Het huis kreeg de naam Falling Water. 

Falling Water is één van de bekendste ontwerpen van Wright, het huis wordt ook wel Kaufmann Residence genoemd, naar de opdrachtgever. Het huis is kubistisch en organisch vormgegeven en bij de bouw is gebruik gemaakt van het materiaal dat de omgeving te bieden had. De keien die aanwezig waren op de plek waar het huis is gebouwd zijn verwerkt in de muren en de openhaard in de woonkamer. In de woonkamer steekt ergens een stuk rots door de vloer omhoog, de architect wilde het uitsteeksel verwijderen maar op aandringen van de opdrachtgever is het gebleven zoals het was. 

Elk moment van de dag hoor je de waterval die onder het huis doorloopt stromen en na de winter als de sneeuw gaat smelten is het geluid van water nog duidelijker aanwezig. Ook loopt er door het huis een waterstroompje van een natuurlijke bron. Het interieur is eveneens ontworpen door de architect, hij is uitgegaan van twee kleuren, licht oker voor de betonnen delen en Cherokeerood voor het staal.

Een nadeel is dat het huis veel onderhoud vraagt door de vochtige omgeving en het wordt aangetast door schimmel en lekkage.

Sinds 1964 is het huis niet meer als woning in gebruik maar is het een museum geworden. Falling Water kreeg in binnen- en buitenland veel aandacht en de opdrachten stroomden binnen. 

Voor veel mensen is het bekendste gebouw van Wright waarschijnlijk het Guggenheimmuseum  in New York. De opdracht hiervoor kreeg hij in 1943 maar ver na de tweede Wereldoorlog, pas in 1959 werd er met de bouw begonnen.

Van de vele gebouwen die zijn ontworpen door Wright zijn er nog ongeveer 300 over, sommige zijn verwoest door aardbevingen en windhozen.

Frank Lloyd Wright heeft een turbulent privéleven gehad, hij trouwde drie keer en had vier zonen en vier dochters. Twee van zijn zonen en twee kleinkinderen zijn in zijn voetsporen getreden. Er zijn mooie boeken over zijn werk verschenen en hij was door zijn opmerkelijk privéleven een inspiratiebron voor schrijvers.

Nancy Horan  publiceerde in 2008 haar roman Loving Frank en in 2009 kwam een boek van T.C.Boyle uit met de titel The Women.  Maar al veel eerder, in 1943, was Ayn Rand al geïnspireerd door het leven van Wright, zij schreef de roman The Fountainhaed.

Ook is er een postzegelserie uitgekomen waarop zijn portret en enkele van zijn ontwerpen zijn afgebeeld.

En wie kent niet het lied van Simon en Garfunkel, So long, Frank Lloyd Wright.

Frank Lloyd Wright is thuis overleden in 1959 te Phoenix in Arizona.

In 1991 is Frank Lloyd Wright door het Amerikaanse Institute of Architects benoemd tot "De grootste architect aller tijden".