De dochter van Tintoretto

Marietta Robusti (zelfportret)

Marietta Robusti is de dochter van de Venetiaanse schilder Jacopo Robusti. Wij kennen Jacopo Robusti onder de naam Tintoretto. Tintoretto  betekent het kleine ververtje en komt van het Italiaanse woord tintore.
 Marietta trad al op jonge leeftijd in de voetsporen van haar vader en ze kreeg daarom de naan La Tintoretta, ook werd ze wel Marietta Tintoretto genoemd.

Wanneer Marietta precies is geboren is niet helemaal duidelijk, de meningen hierover verschillen. Sommigen beweren bewijzen te hebben dat ze in 1555 werd geboren en anderen zeggen dat het was in 1560. Wel is zeker dat Venetië de geboorteplaats was en dat ze de oudste dochter was van de zeven kinderen van de schilder Tintoretto.

Huis van Tintoretto in Venetië.

Op zeer jonge leeftijd was het al duidelijk dat Marietta een begaafd kind was. Ze had meerdere talenten, ze kon schilderen, muziek maken en zingen. De zes broertjes die na haar kwamen hadden duidelijk veel minder talent. Toch nam Tintoretto al zijn kinderen mee naar zijn atelier en gaf ze les in de schilderkunst. Het was geen vanzelfsprekendheid dat Marietta werd opgeleid tot schilder, schilderen was voor mannen, vrouwen en meisjes waren thuis en hielden zich bezig met vrouwenzaken. Maar Marietta was altijd te vinden bij haar vader in het familieatelier.

Al op jonge leeftijd werkte Marietta mee aan de schilderstukken van haar vader, zij leverde hieraan een grote bijdrage. Verschil tussen het werk van Tintoretto en zijn dochter was er nauwelijks. De schilderijen waar Marietta aan meewerkte werden altijd gesigneerd door Tintoretto, ook als het aandeel van Marietta groter was dan dat van haar vader. Er zijn enkele schilderijen die gesigneerd zijn met de letter M en men neemt aan dat die schilderstukken helemaal van de hand van Marietta zijn.

Marietta specialiseerde zich vooral in de portretkunst, en werkte meestal in opdracht maar opdrachten voor bv religieuze- of altaarstukken heeft ze nooit gehad.

Vader en dochter waren onafscheidelijk en Marietta vergezelde haar vader bijna altijd als hij zijn opdrachtgevers of andere schilders bezocht. Om het reizen en deze bezoeken voor Marietta gemakkelijker te maken ging ze altijd gekleed in jongenskleren, op die manier werd ze minder als een meisje gezien met een leuke bezigheid maar als een schilderes met veel talent. 

Tintoretto
(1518-1594)

Het werk van Marietta kreeg niet alleen bekendheid onder de aristocraten van Venetië maar ook in het buitenland viel haar werk op. Ze kwam in de mode en in die periode kreeg ze de naam La Tintoretta. Ze kreeg een verzoek van Philips II van Spanje om aan het Spaanse hof te komen schilderen en ook Maximilliaan II van Oostenrijk wilde haar graag aan zijn hof in Wenen laten schilderen. Ze kon aan beide hoven portretten gaan schilderen  Die portretten zijn er niet gekomen, ze heeft Italië nooit verlaten. Tintoretto wilde zijn dochter namelijk niet laten gaan, hij vond dat ze samen met hem in het familieatelier moest blijven werken, hij kon niet zonder zijn dochter en hij wilde zelf de roem houden en deze niet delen met zijn dochter.

Tintoretto regelde een huwelijk voor Marietta met de Venetiaanse juwelier Mario Augusta. Hij wilde dat ze ook na haar huwelijk in zijn atelier bleef werken en hij adviseerde zijn dochter om haar andere talenten verder te ontwikkelen bijvoorbeeld op het gebied van muziek. Marietta werkte tot haar dood (1590), in het atelier van haar vader. Ze stierf na een huwelijk van vier jaar in het kraambed. Tintoretto stierf vier jaar na de dood van zijn dochter, hij leed aan zware depressies, hij kon de dood van zijn dochter niet verwerken.

Santa Maria dell"Orto
in  Venetië.

Marietta Robusti ligt begraven naast haar vader in de Santa Maria dell' Orto in Venetië, omringd door de schilderijen van Tintoretto waarvan een groot gedeelte door haar zelf zijn geschilderd.

Van de schilderwerken van Marietta  Robusti is bijna niets bewaard gebleven, van de meeste schilderijen is namelijk niet met zekerheid te zeggen dat ze van haar hand zijn, alles werd immers door Tintoretto gesigneerd. Het enige schilderij waarvan dat wel met zekerheid is te zeggen dat het werk is van Marietta is haar zelfportret en dit schilderij dateert van ongeveer 1580. Dit schilderij hangt in het Uffizi in Florence.

Schilderijen waarvan met enige zekerheid is vastgesteld dat ze geschilderd zijn door Marietta, zijn Oude man en de jongen, te zien in het Kunsthistorisch Museum in Wenen, portret van Twee mannen hangt in Gemäldegalerie Alte Meister in Dresden en in het Cleveland Museum of Art in Ohio, kun je twee kleine werkjes van Madonna met kind. bewonderen. Wil je dichter bij huis een schilderij van Marietta bekijken dan kun je terecht in het Rijks Museum in Amsterdam, daar hangt een portret van Ottavio Strada uit ongeveer 1567, wel gesigneerd door Tintoretto.

Marietta Robusti was een tijdgenoot van Artemisia Gentileschi, wat ze gemeen hadden was dat ze beiden zeer begaafde kunstenaressen waren, beiden de oudste dochter van een beroemd en uitstekend kunstenaar en dat ze werden opgeleid door hun vader in het familie atelier. De rest van hun levens zijn totaal verschillend verlopen.

Foto's in Venetië zijn gemaakt door Bettina Grissen