Edelstenen vanaf de Oudheid en hun symbolen

ruwe stenen

Het is bekend dat er in vroegere beschavingen al sieraden werden gedragen en dat edelstenen op allerlei gebied een belangrijke rol hebben gespeeld in het leven van de mens. 
In vroegere tijden hechtte men een andere waarde aan edelstenen dan vandaag de dag. 
Uit de Oudheid is er meer kennis over edelstenen en sieraden dan over de kleding die in die tijd werd gedragen, wat niet onlogisch is omdat de stoffen uit die tijd in de loop van de eeuwen zijn vergaan. De kennis die we hebben over edelstenen is vooral verkregen door archeologische opgravingen en grafvondsten. 
Er zijn stenen gevonden in Babylonië, Assyrië, Egypte en China die gedateerd zijn van ver voor de Oude Culturen.

Vondsten van edelstenen zijn schaars en het is dan ook niet altijd met zekerheid te zeggen welke stenen het oudste zijn. Wel is zeker dat barnsteen, granaat, amethist, jaspis, smaragd, nefriet, bergkristal en serpentijn tot de oudste stenen behoren. Eigenlijk kun je daar ook koraal en schelpen aan toevoegen.

Sumerische rolzegel met afdruk

Er zijn duizenden oude rolzegels gevonden in Babylonië die 7000 jaar geleden zijn gemaakt van serpentijn, statiet en marmer. 

Rolzegels daterend uit een latere tijd zijn van lapis lazuli, amazoniet, hematiet of jaspis. Hieruit kun je opmaken dat men in die tijd ook de kunst van de glyptiek, het steensnijden, goed beheerste.

De Egyptenaren sneden hun scarabeeën uit carneool, calcedon, groene jaspis, lapis lazuli, amazoniet, amethist en turkoois, en soms uit robijn of smaragd. 

Bij opgravingen op Kreta zijn er, uit de tijd van koning Minos, o.a. prachtige rolzegels, gesneden uit edelstenen, gevonden.  
De Grieken en de Romeinen verstonden eveneens de kunst van een hoog ontwikkelde glyptiek.

koning Minos van Kreta

Zij bewerkten de edelstenen met afbeeldingen van dieren, portretten en mythologische voorstellingen. De bewerkingen zijn technische hoogstandjes als je bedenkt dat een vergrootglas nog niet was uitgevonden.

In het bronzen tijdperk is men al begonnen met het zetten van edelstenen. Het dragen van edelstenen had in die tijd een occulte betekenis. Dat edelstenen bovennatuurlijke krachten hadden daar was men van overtuigd en die overtuiging werd dan ook tot ongeveer 1500 na Chr. niet in twijfel getrokken. 
Er waren natuurlijk wel mensen die daar zeker ernstig aan twijfelden maar zij waren in de minderheid. 

Ook in de geneeskunst werkte men met edelstenen. Tot ongeveer de 18de eeuw schreven artsen recepten uit voor medicijnen waar bv verpulverde parels, saffier of malachiet in waren verwerkt. Deze medicijnen werden zowel voor inwendig- als voor uitwendig gebruikt.

smaragd

In 1667 schreef een Deense pastoor en verhandeling over een medicijn die voorgeschreven werd bij depressies en dwangvoorstellingen. Hij noemde het medicijn “opiata antimelancholica”, het medicijn bevatte opium, bewerkte bloedkoraal, parels en smaragd.

Zoals je ziet werden er in het verleden goede eigenschappen aan medicijnen met edelstenen toegeschreven, maar ook het bezit van de stenen was belangrijk, men wilde ze voor hun beschermende invloed en goede eigenschappen. 

Edelstenen waren zeker belangrijk in sommige huwelijken, ze zouden de liefde tussen echtgenoten nieuw kunnen inblazen als de liefde even op een zacht pitje stond. 
Verder dachten de mensen dat edelstenen de bliksem konden afweren, de pest buiten de deur houden, bloedingen stelpen, zieken genezen, rijkdom brengen en wat helemaal mooi was, ze dachten dat edelstenen je onzichtbaar konden maken. 
Wie wil dat niet zo af en toe?
Je ziet dat je in die tijd eigenlijk niet zonder edelstenen kon.

amulet 7e eeuw v.Chr,

amulet te zien in het
Louvre te Parijs

Edelstenen werden duizenden jaren geleden ook veel gebruikt voor amuletten, mensen schreven in die tijd bepaalde eigenschappen toe aan de kleur van de stenen. Een rode steen zou de bloedsomloop bevorderen en bloedingen stelpen. Stenen met kleuren van de zee zouden de zeelieden beschermen en groene stenen hadden de kracht om bomen en velden mooi groen te laten worden.

Er zijn ook culturen waar men edelstenen als heilig beschouwde en in de westerse cultuur mochten alleen koningen en kerkelijke vertegenwoordigers bepaalde edelstenen bezitten. Denk maar aan de koningen in de mythologie of de amethist in de ring van de bisschop. 

boek van
Hildegard van Bingen

Hildegard van Bingen schreef in haar boek “Physica”: Als iemand arglistig, kwaadwillend, leugenachtig, opvliegend of drankzuchtig is, wordt hij genezen als hij een diamant in zijn mond neemt. 

In de Middeleeuwen zijn verschillende boeken geschreven over de bijzondere krachten van edelstenen, de zogenaamde “stenenboeken” .

(Foto’s o.a. van www.joydesign.eu (met toestemming).

Glas (1)

woestijnglas verwerkt in sieraad
 van Toetanchamon

Glas is één van de eerste kunststoffen die door de mens is uitgevonden en gemaakt. Het wordt vervaardigd uit natuurlijke grondstoffen met de basisbestanddelen kwarts- of zilverzand (silicium), soda voor de vloeibaarheid (natriumcarbonaat) en kalk als stabilisator. Er kunnen verschillende andere grondstoffen aan worden toegevoegd om het glas te kleuren en om er versieringen op aan te brengen.

Glas is er eigenlijk altijd al geweest en niet alleen het glas dat door mensen is gemaakt, er bestaat ook “natuurlijk glas”. Je kunt wel stellen dat sommige glassoorten al zo oud zijn als de aarde zelf. 
Dit natuurlijk glas kan ontstaan zijn door b.v. een vulkaanuitbarsting een bliksem- of meteorietinslag.

Een voorbeeld van vulkaanglas is obsidiaan, dat .

obsidiaan

ontstaat bij een snelle afkoeling van de lava met een watergehalte van 3-4%. De vorm van het glas ontstaat door de stroperigheid van de lava. 
De kleur van obsidiaan is wisselend, meestal is het donkergroen tot zwart. Maar ook is er obsidiaan gevonden in de kleuren zoals geelgroen, helder wit soms met een gouden- of zilveren weerschijn. De kleur wordt mede bepaald door de aanwezige verontreinigingen.

sneeuwvlokobsidiaan

Er zijn obsidiaansoorten met mooie namen zoals, Apachetranen, sneeuwvlokobsidiaan, regenboogobsidiaan en mahonieobsidiaan.

Vindplaatsen zijn er in Mexico, de Verenigde Staten, IJsland en verder overal waar vulkanische activiteit is.

pijlpunt

In de steentijd hadden de mensen al grote bewondering voor obsidiaan, het is van nature namelijk vlijmscherp en daardoor zeer geschikt om er o.a. messen en wapens van te maken. 
Tegenwoordig worden er kunstvoorwerpen van gemaakt en het wordt als halfedelsteen verwerkt in sieraden. De stenen worden op dezelfde manier geslepen als kristal.

Natuurlijk glas dat is ontstaan door inslag van een meteoriet wordt woestijnglas genoemd. Zo’n inslag veroorzaakt een enorme vuurbal die de kracht en de hitte heeft van tientallen atoombommen. De aarde rondom deze meteorietinslagen, je kunt dan denken aan een oppervlakte van vele kilometers, gaat smelten. De stolsels die daarna ontstaan is het woestijnglas. Door verwering en erosie van het landschap is dit woestijnglas verbrokkeld en verspreidt geraakt over meerdere plaatsen. 

woestijnglas

De Engelse  Mineraloog L.J. Spencer heeft tijdens een expeditie in een Libische woestijn (1934) groen/gele klompen glas gevonden, deze waren verspreid over een groot gebied. Deze vindplaatsen waren 15.000 jaar geleden al bewoond door mensen. Ook denkt Spencer dat de brokken glas door de woestijnstormen zijn gezandstraald. 
Woestijnglas noemt men daarom ook wel Libian Desert Glass.

Natuurlijk glas van recentere datum is meegebracht in 1971 door de bemanning van de Apollo-14. In de maanmonsters die ze hebben meegenomen is namelijk glas aangetroffen.

(foto's o.a. van Semoea Helende Stenen)

Spiegels (2)

Spiegeltje, spiegeltje aan de wand, wie is de schoonste van het land?

We kennen het sprookje van Sneeuwwitje en de 7 dwergen. Er zijn ongetwijfeld veel mooie verhalen en sprookjes waarin de spiegel een belangrijke rol speelt. De spiegel is een o.a. een belangrijk attribuut in de wereld van de kunst, schilders gebruiken de spiegel voor het maken van een zelfportret en op schilderijen is de spiegel vaak aanwezig, om ruimte weer te geven. 

Eeuwen terug gebruikten schilders als Van Eyck en Vasquez de spiegel al in hun werk. Ook fotografen en filmmakers maken veelvuldig gebruik van de spiegel om bepaalde effecten te krijgen.  

Niet alleen in de kunst speelt de spiegel een belangrijke rol, maar ook in de wetenschap, de industrie en het dagelijks leven.

We komen op elk gebied wel woorden tegen waar het woord “spiegel” aan te pas komt, zoals spiegelbeeld, spiegelboog, spiegelei, spiegelgevecht, spiegelschrift, spiegelneuronen of spiegelreflex.  Dit is maar een hele kleine opsomming.
Spreekwoorden zijn er ook genoeg waar de spiegel in voor komt b.v.

·       Iemand een spiegel voorhouden. 

·       Ogen zijn de spiegel van de ziel. 

·       Hij is gelukkig, die zich spiegelt aan de fouten van een ander. 

Zo zie je dat spiegels aantrekkingskracht hebben en dat we er dagelijks mee geconfronteerd worden. In 2002 is er een onderzoek geweest door het vakblad Home en Living. Uit dat onderzoek kwam naar voren dat een gemiddeld gezin in Nederland 7.1 spiegels in huis heeft.

En dan vraag je je af waar hangen al deze spiegels?

·       100 % in de badkamer

·       100% is passpiegel

·       100% spiegeltjes in de handtas of toilettas

·       89 % scheer- of make-upspiegels

·       82% grote spiegel aan de wand om een ruimtelijk effect te    creëren

·       79% in gang of hal

·       51 % in de slaapkamer

·       48% in de woonkamer

·       31% op het toilet

 De meeste spiegels hangen bij:

·       < 30 jaar: 6.1 spiegels

·       30 - 50 jaar : 6.8 spiegels

·       50-plussers, gemiddeld 8.7 spiegels

Ik heb eens bij mij thuis gekeken hoeveel spiegels er hier hangen, één in de hal, één in de slaapkamer, drie in de badkamer waarvan één boven de wastafel, één vergrootspiegel en één handspiegel en in mijn handtas ontbreekt het spiegeltje vanzelfsprekend ook niet.

Ik kan mijzelf overal een spiegel voorhouden.

Spiegels (1)

Spiegeltje, spiegeltje aan de wand…………….. .

In de meeste huizen vind je wel één of meer spiegels.

In de Klassieke Oudheid wist men al dat je je goed kon spiegelen in het wateroppervlak. Het spiegelen in het wateroppervlak is het begin geweest van een lange en interessante geschiedenis van de spiegel.

In Egypte maakten ze in die tijd spiegels van platgeslagen metalen platen eerst van koper, later van brons. Deze platen werden gepolijst zodat ze mooi gingen glanzen.

Narcissus

De Grieken hadden ook de spiegel ontdekt, eerst de waterspiegel, denk maar aan Narcissus die zich spiegelde in het water. Daarna kwamen er spiegels van metaal. De Grieken dachten dat die spiegels de waarheid weerkaatsten, zoals bij Medusa.

De Romeinen vervaardigden hun spiegels op dezelfde manier, ook hun eerste spiegels waren van metaal, platgeslagen, soms gegoten. Plinius schreef dat in de tijd van Pompeius de bronzen spiegels werden vervangen door zilveren exemplaren.

Etruskische spiegel

De weergave van al deze spiegels was uiteraard niet zo zuiver als bij de exemplaren van tegenwoordig. Bij metaal heb je altijd enige vervorming van de werkelijkheid. In vroegere tijden was dat geen probleem omdat men niet beter wist.

Wij willen tegenwoordig scherpe spiegels waar we “goed” in uit komen. Dat is de reden waarom we spiegels hebben hangen. Overal thuis, op het werk, in openbare gebouwen en vooral hele grote spiegels in paskamers.

Ik vraag me wel af hoe het toch komt dat we Anno 2012 nog altijd het idee hebben dat de spiegels in de paskamers iets anders aan ons laten zien dan we verwachten. We zijn ineens minder slank dan dat we denken te zijn. Het zal zeker aan de fabricage van de spiegels liggen en niet aan ons.

Tegenwoordig heb je nog spiegels van metalen platen, denk maar aan de lachspiegels op de kermis.

Na de ontdekking van het glas (obsidiaan) kwam men op het idee om daar spiegels van te maken, het glas werd aan een kant voorzien van een laagje metaal. Bij opgravingen zijn in Romeinse graven spiegels gevonden uit de tweede en derde eeuw na Chr., met aan de ene kant een laagje bladgoud en de andere kant afgedekt met een laklaag. 
In andere landen had men ook de spiegel ontdekt, o.a. in Duitsland, daar zijn eveneens spiegels gevonden bij opgravingen. Door het handeldrijven, het reizen en de veroveringstochten werd de kennis om spiegels te maken verspreid of gestolen.

In de Oudheid werden spiegels ook gebruikt voor spirituele- en religieuze doeleinden. De spiegels hadden in die tijd een betekenis voor wijsheid, kennis, waarheid en verlichting. 
In de Middeleeuwen kreeg de spiegel een magische betekenis, hierbij kun je denken aan de boze stiefmoeder van Sneeuwwitje. En ....... de spiegel werd natuurlijk in verband gebracht met de ijdelheid van vrouwen.

Tezcatlipoca

Kijken we buiten Europa dan zien we dat de Azteken niet onbekend waren met spiegels. Zij hadden een God genaamd Tezcatlipoca (Rokende Spiegel), die als attribuut een zwarte spiegel had.

De Chinezen hingen 8-hoekige spiegeltjes (tigram) boven hun huisdeuren omdat ze geloofden dat die de slechte invloeden zouden tegenhouden. Tegenwoordig associëren de Chinezen de spiegel nog steeds met harmonie en een gelukkig huwelijk. Een barst in een spiegel brengt ongeluk.

In de Westerse wereld wordt er ook in het algemeen bijgeloof gedacht dat een gebroken spiegel staat voor 7 jaar ongeluk.

In de Middeleeuwen, zo rond de 14^e eeuw werd het glasblazen ontdekt. Toen begon men spiegels te vervaardigen uit glazen bollen. Deze glazen bollen werden geblazen met een mengsel van lood, tin en antimoon door een glasblazerspijp. Als de bollen afgekoeld waren werden ze in plakken gesneden. De plakken stonden een beetje gebogen en ook de spiegels die op deze manier werden gemaakt waren niet perfect. Het was wel een hele verbetering ten opzichte van de metalen spiegels.

Naar aanleiding van deze manier van spiegels maken met vloeibare metalen, ontstond de kwikzilverspiegel. Dit waren de zogenaamde tin-amalgaanspiegels. Deze spiegels werden al genoemd in de 14^e eeuw maar veel literatuur is er niet over te vinden. Wel is bekend dat kwikzilverspiegels algemeen werden in de 16^e eeuw. Deze spiegels zijn goed bestand tegen allerlei invloeden. Zie je een spiegel uit die tijd, dan is deze over het algemeen nog in goede staat.

In de 19^e eeuw krijgen we de zilverspiegel. Wie de uitvinder daar van is, is moeilijk te achterhalen omdat veel landen deze uitvinding claimen. Waarschijnlijk is het de Duitser Liebig geweest, hij publiceerde al in 1835 een artikel over de zilverspiegel en de vervaardiging daarvan. Engeland wil ook de eer van deze uitvinding graag op zijn naam hebben en zij komen met meneer Drayton, Frankrijk met meneer Petit Jean en Italië komt met meneer Choron op de proppen.

Uit Italië zijn de Venetiaanse spiegels van het glaseiland Murano wereldbekend, maar dat is een verhaal apart.

Tegenwoordig is het produceren van spiegels veelal lopendebandwerk. Over de hele wereld worden miljoenen m2 spiegel gemaakt.

Mijn inspiratie heb ik o.a. gevonden bij http://vision2form.nl. (met toestemming).

De foto’s zijn niet allemaal uit mijn eigen collectie, mocht er iemand aanspraak op maken dan hoor ik het graag.

Peter Carl Fabergé (4)

Renaissance-ei

Het Renaissance-ei is ook een ei waar iets bijzonders mee is. Het ei is gemaakt uit één stuk doorschijnend zeer zuiver agaat zonder aders of insluitsels.

Het ontwerp wijkt af van de andere eieren omdat het niet met de punt naar boven wijst. Het is op deze manier eigenlijk meer een doos geworden.

Dit was in1894 het paascadeau van tsaar Alexander III aan zijn vrouw Maria Fjodorovna.

De basis waar het ei op is gemonteerd is van goud, versierd met lotusbloemen en papyrusbladeren van transparant emaille in groen en rood. 

De randen van de beide helften zijn eveneens van goud en daartussen een rode emaille band. Aan de uiteinden bevinden zich gouden leeuwenkoppen met een draaibare ring in de bek.

Kijk je naar de bovenste helft, dan zie je een netwerk van goud, versierd met bloemetjes van robijnen en de blaadjes zijn uit diamant gesneden. Daar bovenop staat het jaartal 1894, ook van diamantjes.

Maar nu het bijzondere. Bij elk ei komt er een verrassing tevoorschijn als je het openmaakt. Maar niet bij dit ei, de verrassing  is, dat het een leeg ei is. Men heeft lange tijd aangenomen dat er een snoer parels in heeft gelegen, omdat er op de factuur voor dit ei, parels staan vermeld. Het ei zelf bevat geen parels, dus zo onlogisch was het niet om te denken dat de verrassing een snoer parels moest zijn. Enkele mensen houden zich er nog steeds mee bezig en doen onderzoek naar de verdwenen verrassing. Er zijn veel verhalen over de verdwenen inhoud.

De Amerikaanse uitgever, kunstkenner en verzamelaar, Christopher Forbes, heeft een theorie over het ei, en zijn idee hierover kon wel eens het antwoord zijn op het lege ei. Er zijn uiteraard veel kunstkenners, en ook niet kunstkenners, die er anders over denken.

Het gaat over het Verrijzenis-ei. Dit ei is gemaakt van goud, kristal, diamanten, emaille en parels. De theorie van Forbes is dat het Verrijzenis-ei precies past binnen in het Renaissance-ei. De stijl en ook de kleur is vrijwel gelijk aan het Renaissance-ei en deze twee eieren zijn in 1902 op een tentoonstelling samen in een vitrine geplaatst. Daarbij komt nog dat het Verrijzenis-ei geen inventarisnummer heeft, hij zou daarom heel goed een onderdeel van het renaissance-ei kunnen zijn.

De Fabergé-eieren zijn en blijven het onderwerp van gesprek. 

Wil je meer weten over de tsarenfamilie, kijk dan even bij

www.bettinaschrijft.blogspot.com

(De hierbij geplaatste foto's zijn niet uit mijn eigen collectie. Mocht er iemand aanspraak op maken dan hoor ik dat graag en zal ik ze verwijderen als dat nodig is.)

Peter Carl Fabergé (3)

De meeste mensen zijn het wel met elkaar eens, de eieren van Fabergé zijn stuk voor stuk meesterwerkjes. 

Hieronder de beschrijving van een een bijzonder ei die er er echt bovenuit springt qua ontwerp en schoonheid.

 Het Lelietjes-van-dalen-ei.

Dit ei is in opdracht van tsaar Nicolaas II in 1898 cadeau gegeven aan tsarina Maria Fjodorovna. Lelietje-van-dalen waren de lievelingsbloemen van de tsarina en ze was een liefhebster van de Art-Nouveaustijl. 

Het ei is in gesloten toestand 15.1 cm en open 19.9 cm. Het is roze geëmailleerd, waarop vier kwarten zijn gemaakt afgegrensd met diamanten.

De lelietjes-van-dalen zijn gemaakt van goud, diamanten, robijnen en parels en de blaadjes zijn van groen emaille.

Boven op het ei zie je een knop van goud, bedekt met parels, als je deze knop naar boven trekt komen er drie portretjes te voorschijn. De portretje zijn van tsaar Nicolaas II en de grootvorstinnen Olga en Tatjana. 
Boven de portretjes zie je de Keizerlijke kroon, bezet met robijnen.

Deze portretjes zijn weer omlijst door rozet geslepen diamanten en ze worden ondersteund door gouden plaatjes waarop de datum 31 juli 1898 is gegraveerd.

Onder het ei zie je vier pootjes waarop dauwdruppels van diamanten. 

Dit ei was één van de ontwerpen van Fabergé die was te zien op de wereldtentoonstelling in Parijs in 1900. 
Het ei kreeg veel aandacht en waardering. 
Bij Fabergé kun je zeggen dat Vakmanschap, meesterschap is.

Peter Carl Fabergé (2)

Tsaar Alexander III en
Tsarina Maria Fjodorovna

De bekende Fabergé-eieren, het begon allemaal met het eerste "Keizerlijke Ei", een cadeautje van de tsaar voor zijn vrouw.

De tsarina en ook de tsaar wilden dat Fabergé ieder jaar met Pasen een “Keizerlijk Ei” zou ontwerpen, en zo is deze paaseieren traditie  ontstaan.

Fabergé kreeg de opdracht van de tsaar om het ontwerp strikt geheim te houden, de tsaar zelf wist ook niet hoe het ei er uit zou gaan zien. Vanzelfsprekend was hij wel nieuwsgierig maar kreeg van Fabergé alleen te horen: “Uwe Majesteit zal tevreden zijn”. 
En de majesteit was tevreden, hij liet voor tsarina Maria Fjodorowna in de volgende jaren nog tien eieren maken.

Alexander III overleed in 1894 en zijn zoon Nicolaas II naam de Paaseierentraditie over van zijn vader. Vanaf 1895 werden er ieder jaar twee paaseieren gemaakt, de ene was voor zijn vrouw Alexandra en de andere voor zijn moeder Maria Fjodorovna.

Paaseiere

Aan de eieren werd lang gewerkt, soms wel een jaar, met het blote oog, dus zonder gebruik van een loep. Alle eieren zijn stuk voor stuk meesterwerkjes. Aan deze paaseierentraditie kwam in 917 een einde, de Romanovs werden verdreven door de Bolsjewieken

Hoeveel eieren er voor de Romanovs precies zijn gemaakt is tot nu toe niet helemaal duidelijk. Sommigen zeggen 50, anderen zeggen meer. De reden dat het aantal niet duidelijk is komt omdat de administratie, dus ook de facturen, van de firma Fabergé, tijdens de Russische revolutie zijn vernietigd of gewoon verdwenen.

Fabergé maakte niet alleen paaseieren voor de tsarenfamilie maar ook voor andere hooggeplaatste personen en families, b.v. de Rothschilds, de Kelchs en de Youssupovs. Dit is men te weten gekomen door dagboeken die zijn gevonden door een kleindochter van een Finse ontwerper, die voor de firma Fabergé werkte.

Door die dagboeken weten we dat niet alle paaseieren “Keizerlijke Eieren” waren.

Er is lang veel onduidelijkheid geweest over de verblijfplaatsen van de eieren. Inmiddels weten we dat zeker 14 eieren zijn verkocht naar het buitenland toen de Sovjets geld nodig hadden, waarschijnlijk hebben deze eieren een kapitaal opgebracht. Drie eieren worden nog steeds vermist, hopelijk komen ze ooit nog eens boven water.

Enkele eieren zijn in Rusland bewaard gebleven maar er zijn ook eieren naar het buitenland gesmokkeld. Van één ei weten we dat deze het land is uit gesmokkeld door Maria Fjodorovna.

Sint Jorisei
(1916)

Zij had dit ei tussen haar persoonlijke bezittingen toen zij het land moest ontvluchten. Dit ei is dus bij de oorspronkelijke bezitster gebleven. Het is het “Sint Jorisei”.

Kroningsei1897

Ook een bijzonder en prachtig ei is het “Kroningsei”. In dit ei is de koets van de tsarenfamilie op schaal nagemaakt de originele koets staat in de Hermitage in Sint Petersburg. 
Toen de koets gerenoveerd moest worden bleken de tekeningen onvindbaar te zijn. De restaurateurs hebben daarom gebruik gemaakt van de koets in het ei van Fabergé, dat was immers een exacte kopie.

koets uit Kroningsei

Het werk van Fabergé is vaak gekopieerd, soms goed, soms minder goed. 
De Engelsen zeggen: "Imitation is the sincerest form of flattering" (Namaak is de meest oprechte vorm van vleierij). 
Fabergé zal zich zeker gevleid hebben gevoeld want als er iets is nagemaakt dan is het wel zijn werk.

Peter Carl Fabergé (1)

In de 19de eeuw waren de meeste juwelenontwerpers van Franse afkomst. Rond de eeuwwisseling kwam daar verandering in omdat er ook een talentvolle man in Rusland was die zijn vak verstond.
Bijna iedereen heeft wel eens gehoord van Peter Carl Fabergé.

winkel Sint Petersburg

Zijn vader had al vanaf 1842 in Sint Petersburg een zaak in sieraden en juwelen. Peter Carl was geïnteresseerd in alles wat met het vak van zijn vader te maken had en hoopte later bij hem in de zaak te komen.
Hij volgde daarom opleidingen in Frankrijk en Duitsland om het juweliersvak te leren.

Op 24 jarige leeftijd was hij afgestudeerd en keerde terug naar Sint Petersburg waar hij trouwde met Augusta Julia Jacobs. Ze kregen 5 zonen en de jonge Fabergé nam de zaak over van zijn vader. 
Hij beperkte zich niet alleen tot het creëren van mooie sieraden maar hij ontwierp ook kunstvoorwerpen.

In 1882 was er in Moskou de Panrussische tentoonstelling en Peter Carl Fabergé  schreef zich in om zijn werk te kunnen tonen. Zijn creaties wekten bewondering en er was veel waardering voor zijn technieken, hij won voor zijn werk een gouden medaille. Dit alles opende voor hem de deuren tot de hoogste kringen in Europa. Zo kreeg hij niet alleen toegang tot de aristocratie maar ook tot de tsarenfamilie. 

Tsaar Alexander III gaf hem daarna de opdracht tot het maken van het eerste paasei-juweel voor tsarina Maria Feodorowna.
Volgens het Russisch Orthodox geloof begint met Pasen het nieuwe jaar en nieuw leven, het ei is daar het symbool van. Pasen is daarom een belangrijke feestdag voor de Russen en het is de gewoonte om elkaar dan een cadeautje te geven, meestal in de vorm van een ei.

1e paasei 1885

Het ei dat Fabergé maakte was zeer bijzonder, de buitenkant was eenvoudig wit geëmailleerd, maar de verrassing zat aan de binnenkant, klapte je het ei open dan zag je een gouden dooier met daarin een klein gouden kippetje. 
De tsaar was  zo verrukt over het ei dat hij Fabergé opdracht gaf elk jaar met Pasen een ei te ontwerpen. Toen de tsaar overleed in 1894 werd deze traditie nog in ere gehouden tot 1916.

Alleen al voor de tsarenfamilie maakte Fabergé 50 eieren. Eigenlijk kun je wel zeggen dat zijn grote doorbraak kwam met het eerste ei en dat was dan ook voor Fabergé het moment om het bedrijf uit te breiden met filialen in andere steden.

Fabergé opende in 1887 een winkel in Moskou en zijn roem bleef ook in het buitenland niet onopgemerkt. Al snel volgden er winkels in Odessa (1890), Londen (1903) en Kiev (1905).

Hij nam deel aan de wereldtentoonstelling in 1900 in Parijs, waar hij o.a. zijn eieren tentoon stelde. Zijn ontwerpen werden ook daar met veel belangstelling bekeken en dermate gewaardeerd dat hij werd opgenomen in het Legioen van Eer en de titel, “Maitre” kreeg .


atelier Fabergé

Fabergé had inmiddels meer dan 20 goudsmeden in dienst, zelf hield hij zich alleen nog maar bezig met ontwerpen. De goudsmeden uit het atelier van Fabergé zijn wereld beroemd. Bekende goudsmeden van “naam” zijn, George Stein, A.W. Holmshönm A. Thieleman.
Later werkten er meer dan 40 vakmensen in de ateliers.

In het ontwerpteam zaten later ook zijn broer en één van zijn zonen.

sigarettendoos Fabergé

Sieraden ontwerpen was maar een klein onderdeel van zijn werk, het meeste dat uit zijn ateliers kwam waren de kunstnijverheidsartikelen zoals: tafelgerei, kandelaars, spiegellijsten, parapluknoppen, sigarettendozen en uitgesneden mensen- en dierenfiguren, allemaal vervaardigd van halfedelstenen.

Ook ontwierp hij vazen van bergkristal, bezet met bloemen en vruchten van uitgesneden edelstenen.

Ieder ontwerp dat uit het atelier van Fabergé, of uit de voor hem werkende ateliers kwam, had een hoogstaande ambachtelijke en technische kwaliteit.

ketting Fabergé

Dat was ook zijn streven, hij vond het werk van de meeste Europese juwelenontwerpers eigenlijk maar niks. In zijn ogen waren zij geen kunstenaars maar zakenmensen. 

Een kenmerk van Fabergé’s werk is de hoogontwikkelde email- en niëllotechniek met de mooie kleurschakeringen. 
In zijn werk zie je niet alleen kenmerken van Barok, Rococo, Neoclassicisme maar ook van de  Oude Russische Kunst.

Romanovhalsketting Fabergé

Fabergé heeft voor de tsarenfamilie veel juwelen ontworpen en hij werd door de Romanovs zozeer gewaardeerd dat hij op een gegeven moment zelfs toestemming kreeg van de tsaar om hun familiewapen van, de dubbele adelaar, als logo te gebruiken voor zijn bedrijf.

Op de firmastempels van Fabergé zie je de naam Fabergé in cyrillische letters staan met de Russische adelaar en het stadsmerk. Ook zie je op stempels de initialen van de meesterknecht die het werk heeft uitgevoerd in het atelier van Fabergé. Hieraan kun je een ontwerp van Fabergé herkennen.

In 1914 begon de belangstelling voor sieraden en kunstvoorwerpen te vervagen, omdat veel ambachtslieden in die tijd werden opgeroepen voor de militaire dienst. 

graf van Peter Carl Fabergé
en zijn echtgenote

Voor het bedrijf Fabergé  brak een zware tijd aan en Fabergé werd het slachtoffer van de bolsjewieken tijdens de Oktoberrevolutie. In 1918 werd zijn bedrijf in Rusland gesloten en hij vluchtte met zijn familie weg uit het Rode Rusland. De familie kwam via Riga, Berlijn en Finland terecht in Zwitserland.

Hij stierf in 1920  in Lausanne, verbitterd omdat zijn familie de revolutie in Rusland nooit meer te boven is gekomen. 
Hij ligt samen met zijn vrouw begraven in Cannes.

Fabergé heeft de wereld prachtige sieraden en kunstvoorwerpen nagelaten en door zijn uitzonderlijke ontwerpen en technische vaardigheden heeft hij een plaats gekregen in het collectief erfgoed van de wereld.