Peter Carl Fabergé (1)

In de 19de eeuw waren de meeste juwelenontwerpers van Franse afkomst. Rond de eeuwwisseling kwam daar verandering in omdat er ook een talentvolle man in Rusland was die zijn vak verstond.
Bijna iedereen heeft wel eens gehoord van Peter Carl Fabergé.

winkel Sint Petersburg

Zijn vader had al vanaf 1842 in Sint Petersburg een zaak in sieraden en juwelen. Peter Carl was geïnteresseerd in alles wat met het vak van zijn vader te maken had en hoopte later bij hem in de zaak te komen.
Hij volgde daarom opleidingen in Frankrijk en Duitsland om het juweliersvak te leren.

Op 24 jarige leeftijd was hij afgestudeerd en keerde terug naar Sint Petersburg waar hij trouwde met Augusta Julia Jacobs. Ze kregen 5 zonen en de jonge Fabergé nam de zaak over van zijn vader. 
Hij beperkte zich niet alleen tot het creëren van mooie sieraden maar hij ontwierp ook kunstvoorwerpen.

In 1882 was er in Moskou de Panrussische tentoonstelling en Peter Carl Fabergé  schreef zich in om zijn werk te kunnen tonen. Zijn creaties wekten bewondering en er was veel waardering voor zijn technieken, hij won voor zijn werk een gouden medaille. Dit alles opende voor hem de deuren tot de hoogste kringen in Europa. Zo kreeg hij niet alleen toegang tot de aristocratie maar ook tot de tsarenfamilie. 

Tsaar Alexander III gaf hem daarna de opdracht tot het maken van het eerste paasei-juweel voor tsarina Maria Feodorowna.
Volgens het Russisch Orthodox geloof begint met Pasen het nieuwe jaar en nieuw leven, het ei is daar het symbool van. Pasen is daarom een belangrijke feestdag voor de Russen en het is de gewoonte om elkaar dan een cadeautje te geven, meestal in de vorm van een ei.

1e paasei 1885

Het ei dat Fabergé maakte was zeer bijzonder, de buitenkant was eenvoudig wit geëmailleerd, maar de verrassing zat aan de binnenkant, klapte je het ei open dan zag je een gouden dooier met daarin een klein gouden kippetje. 
De tsaar was  zo verrukt over het ei dat hij Fabergé opdracht gaf elk jaar met Pasen een ei te ontwerpen. Toen de tsaar overleed in 1894 werd deze traditie nog in ere gehouden tot 1916.

Alleen al voor de tsarenfamilie maakte Fabergé 50 eieren. Eigenlijk kun je wel zeggen dat zijn grote doorbraak kwam met het eerste ei en dat was dan ook voor Fabergé het moment om het bedrijf uit te breiden met filialen in andere steden.

Fabergé opende in 1887 een winkel in Moskou en zijn roem bleef ook in het buitenland niet onopgemerkt. Al snel volgden er winkels in Odessa (1890), Londen (1903) en Kiev (1905).

Hij nam deel aan de wereldtentoonstelling in 1900 in Parijs, waar hij o.a. zijn eieren tentoon stelde. Zijn ontwerpen werden ook daar met veel belangstelling bekeken en dermate gewaardeerd dat hij werd opgenomen in het Legioen van Eer en de titel, “Maitre” kreeg .


atelier Fabergé

Fabergé had inmiddels meer dan 20 goudsmeden in dienst, zelf hield hij zich alleen nog maar bezig met ontwerpen. De goudsmeden uit het atelier van Fabergé zijn wereld beroemd. Bekende goudsmeden van “naam” zijn, George Stein, A.W. Holmshönm A. Thieleman.
Later werkten er meer dan 40 vakmensen in de ateliers.

In het ontwerpteam zaten later ook zijn broer en één van zijn zonen.

sigarettendoos Fabergé

Sieraden ontwerpen was maar een klein onderdeel van zijn werk, het meeste dat uit zijn ateliers kwam waren de kunstnijverheidsartikelen zoals: tafelgerei, kandelaars, spiegellijsten, parapluknoppen, sigarettendozen en uitgesneden mensen- en dierenfiguren, allemaal vervaardigd van halfedelstenen.

Ook ontwierp hij vazen van bergkristal, bezet met bloemen en vruchten van uitgesneden edelstenen.

Ieder ontwerp dat uit het atelier van Fabergé, of uit de voor hem werkende ateliers kwam, had een hoogstaande ambachtelijke en technische kwaliteit.

ketting Fabergé

Dat was ook zijn streven, hij vond het werk van de meeste Europese juwelenontwerpers eigenlijk maar niks. In zijn ogen waren zij geen kunstenaars maar zakenmensen. 

Een kenmerk van Fabergé’s werk is de hoogontwikkelde email- en niëllotechniek met de mooie kleurschakeringen. 
In zijn werk zie je niet alleen kenmerken van Barok, Rococo, Neoclassicisme maar ook van de  Oude Russische Kunst.

Romanovhalsketting Fabergé

Fabergé heeft voor de tsarenfamilie veel juwelen ontworpen en hij werd door de Romanovs zozeer gewaardeerd dat hij op een gegeven moment zelfs toestemming kreeg van de tsaar om hun familiewapen van, de dubbele adelaar, als logo te gebruiken voor zijn bedrijf.

Op de firmastempels van Fabergé zie je de naam Fabergé in cyrillische letters staan met de Russische adelaar en het stadsmerk. Ook zie je op stempels de initialen van de meesterknecht die het werk heeft uitgevoerd in het atelier van Fabergé. Hieraan kun je een ontwerp van Fabergé herkennen.

In 1914 begon de belangstelling voor sieraden en kunstvoorwerpen te vervagen, omdat veel ambachtslieden in die tijd werden opgeroepen voor de militaire dienst. 

graf van Peter Carl Fabergé
en zijn echtgenote

Voor het bedrijf Fabergé  brak een zware tijd aan en Fabergé werd het slachtoffer van de bolsjewieken tijdens de Oktoberrevolutie. In 1918 werd zijn bedrijf in Rusland gesloten en hij vluchtte met zijn familie weg uit het Rode Rusland. De familie kwam via Riga, Berlijn en Finland terecht in Zwitserland.

Hij stierf in 1920  in Lausanne, verbitterd omdat zijn familie de revolutie in Rusland nooit meer te boven is gekomen. 
Hij ligt samen met zijn vrouw begraven in Cannes.

Fabergé heeft de wereld prachtige sieraden en kunstvoorwerpen nagelaten en door zijn uitzonderlijke ontwerpen en technische vaardigheden heeft hij een plaats gekregen in het collectief erfgoed van de wereld.