Vrijheidsbeeld

Het Vrijheidsbeeld op Liberty Island in de Upper New York Bay is het symbool van de toegang tot de Nieuwe Wereld.

Het beeld is geschonken aan Amerika door het Franse volk, ter gelegenheid van het honderdjarig bestaan van de onafhankelijkheid (1783) van de Verenigde Staten.

Oorspronkelijk heette het beeld " Vrijheid verlicht de wereld" .

Het idee van de schenking kwam van de Franse rechtsgeleerde, schrijver, dichter, en antislavernij-activist Edouard-René Lefèvre ( 1811-1883). De Franse beeldhouwer Frédéric-Auguste Bartholdy (1834-1904 ) kreeg de opdracht om het beeld voor Amerika te maken.

Bartholdy ging  in 1875 aan het werk in zijn atelier in Parijs. Hij nam als voorbeeld het Vrijheidsbeeld dat vanaf 1870 in de Jardin du Luxembourg staat en maakte een maquette van terracotta. Daarna werden er nog drie maquettes van het beeld gemaakt, elke keer een versie groter. Van hout maakte hij daarna verschillende onderdelen op ware grootte en bekleedde deze onderdelen weer met gips.
Aan timmerlieden gaf hij de opdracht om houten mallen te maken naar de vorm van de gipsen platen en in deze mallen werden 300 koperen platen van 0.2 cm dik geplaatst.

Opgebouwd naast het atelier
van Bartholdy in Parijs.

De koperen platen zijn met behulp van deze houten mallen in vorm geslagen door de reponsé-techniek, dat is een techniek waarbij er bijzondere vormen in het te bewerken materiaal kunnen worden gemaakt zonder dat de stevigheid ervan wordt aangetast.

De koperen delen werden daarna vastgemaakt op een houten raamwerk en zo werd het beeld, op ware grootte, in elkaar gezet vlak bij zijn atelier.

Op het moment dat het beeld af was en voldeed aan de opdracht, kon het worden verscheept naar Amerika. Het beeld werd helemaal uit elkaar gehaald en de onderdelen werden in 214 houten kratten verpakt en aan boord gebracht van het schip dat op 17 juni 1885 aankwam in New York.

Voor het 46 meter hoge beeld was een speciale constructie nodig om het beeld op te bouwen. Bartholdy vroeg aan de Franse ingenieur Alexandre-Gustave Eiffel (1832-1923), de ontwerper van de Eiffeltoren, om een systeem te ontwerpen dat het beeld inwendig kon verstevigen en ondersteunen. Dat was nodig omdat het beeld hol was en daardoor erg gevoelig voor wind. Het lukte Eiffel om een constructie te maken van ijzeren dwarsbalken en zuilen die onderling met elkaar werden verbonden.

Het centrale gedeelte van het bouwwerk, dat de meeste steun geeft, is verankerd in een voetstuk van gewapend beton waarop een laag graniet is aangebracht.

Het voetstuk ligt in het midden van een stervormige vesting, deze vesting was 80 jaar eerder gebouwd om New York te beschermen tegen aanvallende schepen.

Het centrale gedeelte rust op een raamwerk van 1350 ribben en loodlijnen van gepuddeld ijzer, een soort gietijzer.

Het koperen omhulsel werd hieraan bevestigd met koperen klinknagels en zadels. De koperen platen liggen niet strak tegen elkaar aan, er is ruimte tussen de platen gelaten, zo krijg je de nodige speling om scheuren en beschadigen die veroorzaakt kunnen worden door harde wind en temperatuurschommelingen op te vangen.

Omdat ijzer en koper op elkaar reageren, interactie of ionisering genoemd, is er een extra laag tussen de beide metalen aangebracht.

De plooien die in het gewaad zijn aangebracht zorgen voor de verdeling van de druk en ze voorkomen dat het beeld gaat zakken.

Het bouwwerk was in 1886 helemaal opgebouwd en in oktober van dat jaar werd het beeld ingewijd in aanwezigheid van de Amerikaanse president Grover Cleveland (1837-1908), zijn kabinet en vertegenwoordigers van de Franse regering.

Het Vrijheidsbeeld is een krachtig symbool en miljoenen immigranten die de Verenigde Staten binnen zijn gekomen kwamen via Ellis Island langs dit beeld.

Een eeuw na de inwijding van het beeld was er een grote opknapbeurt nodig, regen, wind en temperatuurwisselingen hadden hun werk gedaan. Er is twee jaar onderzoek gedaan naar de schade en in 1983 begon een grote renovatie.
Er kwamen verbeteringen en vernieuwingen, bv de fakkel, deze was eerst van massief koper met een laagje bladgoud, werd voorzien van glasplaten, zodat de fakkel een verlicht baken is geworden. Er kwam een betere ventilatie, verlichting, een centrale trap en glazen liften.

Op 4 juli 1986 werd het gerestaureerde Vrijheidsbeeld op feestelijke wijze geopend in aanwezigheid van hoogwaardigheidsbekleders waaronder de toenmalige Franse president François Mitterand (1916-1996). Mitterand sprak de woorden "Honderd jaar geleden schonken honderdduizenden zonen en dochters van Frankrijk de Verenigde Staten het Vrijheidsbeeld, dat ook nu nog het symbool is van de waarden die we allen onderschrijven".

In 1924 is het Vrijheidsbeeld een Nationaal monument geworden en kreeg de naam; Statue of Liberty National Monument en in 1982 is het beeld op de werelderfgoedlijst van de Unesco geplaatst.

Na de aanslagen op 11 september in 2001 is het monument een tijd niet toegankelijk geweest maar sinds 2004 is een bezoek aan het Vrijheidsbeeld weer mogelijk.
In 2003, het beeld was inmiddels 118 jaar, is er nog een renovatie geweest.

Het beeld in New York is niet het enige Vrijheidsbeeld, in Frankrijk staan nog enkele kopieën, bv in Barenti, de geboorteplaats van Bartholdy.

Bij Pont de l'Alma in Parijs staat een exacte kopie van de fakkel. Deze fakkel is min of meer een herdenkingsplaats voor Prinses Diana geworden, zij verongelukte in augustus 1997 bij de Almatunnel. 

Studentenprotest op het
Tiananmenplein in China

Ook de studenten die in 1989 protesteerden op het Tiananmenplein in China tegen de Communistische Partij van China hadden een replica van het Vrijheidsbeeld op het plein geplaatst. Nadat het protest was gebroken is het beeld erg snel verwijderd.

En op het eiland Odaiba (Japan) staat ook een kopie van het Vrijheidsbeeld.

Het Vrijheidsbeeld is voor veel mensen op de wereld het symbool van de normen en waarden die zij onderschrijven.

Nog een paar wetenswaardigheden:

• De kroon heeft zeven punten en staan voor de zeven continenten.
• De hoogte van de fundering tot de fakkel is 93 meter.
• Het beeld is 45 meter.
• De lengte van de hand is 5 meter.
• Het gemiddelde gewicht is 204 ton.
• De koperen bekleding weegt 91 ton.
• Het aantal klinknagels is 300.000
• Sommigen denken dat de moeder van de beeldhouwer model heeft gestaan  voor het beeld in Bois du Luxembourg.
• En er wordt verteld dat het eerste beeld naar Egypte zou gaan om daar de functie van vuurtoren te krijgen maar dat het niet is doorgegaan omdat Egypte het beeld niet kon betalen.