René Lalique

René  Jules Lalique (1860-1945) geboren te Ay in Frankrijk, was op het gebied van sieraden toonaangevend tijdens de Art Nouveau/Jugendstil-periode. Hij liet zich vooral inspireren door de natuur en de vrouwelijke lijnen. Hij combineerde verschillende materialen met elkaar zoals goud, email, edelstenen, halfedelstenen, parels en kristalglas.
Lalique was niet alleen edelsmid maar ook zeer bekwaam in het beeldhouwen en de glaskunst. Hij werd ook wel de glasbeeldhouwer genoemd.

Op 16-jarige leeftijd begon hij te werken bij de Parijse juwelier Louis Aucoc en studeerde ondertussen aan L' Ecole des Art Décoratifs in Parijs. Na zijn studie ging hij in 1878 naar Londen waar hij studeerde aan het Sydenham College waar hij zich vooral bezighield met het bestuderen van de natuur.

Na zijn terugkeer in Parijs begon hij met het ontwerpen van sieraden, en juweliers van naam werden zijn belangrijkste afnemers, vooral Cartier en Boucheron waren goede klanten. Hij maakte veel sieraden in opdracht, zijn allerbelangrijkste  opdrachtgever was Calouste Gulbenkien en de actrice Sarah Bernardt was één van zijn beste klanten.

Lalique werkte in zijn begintijd vooral met voor die tijd ongebruikelijke materialen, zoals ivoor, schildpad, been, schelpen en leer. Hij verkoos halfedelstenen boven edelstenen omdat hij de kleur en de vorm belangrijker vond dan de exclusiviteit van een steen. Tevens hield hij zich bezig met beeldhouwen en het ontwerpen van waaiers, stoffen en behang. In 1886 opende hij zijn eigen bedrijf en in 1890 was hij zeker één van de belangrijkste juwelenontwerpers van de Art Nouveau.

Dat de natuur zijn grote inspiratiebron was zie je duidelijk in zijn werk, je komt bijna in alle ontwerpen libellen, slangen en pauwen tegen. Met zijn sieraden stond hij in 1900 op de wereldtentoonstelling in Parijs en vanaf die tijd was zijn naam gevestigd. Het was niet zijn eerste prijs, hij had in 1897 op de Salon in Parijs ook al een prijs gewonnen en in datzelfde jaar ontving hij ook nog de Croix de la Legion d'Honneur voor de sieraden die hij exposeerde op de wereldtentoonstelling in Brussel.

In 1901 kwam hij weer met geheel iets anders, hij ontwierp sieraden van helder kristal. Dit was de tijd dat zijn ster begon te rijzen als Art-Nouveau-glaskunstenaar en richtte hij zich volledig op het ontwerpen van glasobjecten.

Een veelzijdig kunstenaar kun je hem wel noemen, ook de architectuur had zijn belangstelling. Hij ontwierp grote glazen ramen voor gebouwen b.v. op Fifth Avenue te New York kun je de door hem ontworpen ramen nog steeds bewonderen. Hij ontwierp de deuren voor het Keizerlijk Paleis in Tokio, dit paleis is tegenwoordig het Metropolitan Art Museum Teien.
Ook bij grote oceaanstomers zoals The Paris of The Normandie was de hand van Lalique in het interieur aanwezig.

Bekend zijn de glazen panelen in de Oriënt-Express en de ramen voor de St Nicasiuskerk  in Reims. En heel bijzonder is het ontwerp van het glazen interieur in de St Matthew's Church in Milbrook op Jersey. Je ziet er o.a. vier grote glazen engelen en ook het doopvont is van zijn hand en kijk je naar boven dan zie je plafondbalken gemaakt van glas. Adembenemend!

Tijdens de toptijd van Lalique waren er meer dan 600 mensen voor hem aan het werk, zijn creativiteit kende bijna geen einde. Hij was niet alleen met grote glas-projecten bezig, ook kleinere projecten zoals parfumflesjes hadden zijn aandacht. Deze flesjes, zijn zeer bekend en wereldwijd geliefd, ze werden in grote hoeveelheden geproduceerd volgens een bepaald (goedkoop)procedé. Iedereen moest het volgens hem kunnen kopen, zo combineerde hij design met goedkoop glas. Hij ontwierp eigenlijk alles wat je maar kunt bedenken van groot naar klein. 

Ook gebruiksvoorwerpen zoals asbakken, karaffen, kruiken, glazen, borden, schalen, inktpotten, spiegels etc., het is teveel om op te noemen, en niet te vergeten zijn beroemde vazen.
Er zijn er meer dan 300 vazen door hem ontworpen waaronder nog niet de "cire perdue-vazen" zijn meegerekend (wil je meer weten over deze techniek, kijk dan bij technieken (cire perdue).
Lalique heeft ook voor zijn eigen huis op de Cours la Reine te Parijs prachtige glazen paneeldeuren ontworpen.
In dat huis aan de Cours la Reine, is hij op 5 mei 1945 overleden.

graf van Lalique

Hij is begraven op Le Pere Lachaise en op zijn grafsteen zie je een kruisbeeld aangebracht van glas naar zijn eigen ontwerp.

De ontwerpen van René Lalique zijn 68 jaar na zijn dood nog altijd geliefd. Wereldwijd zijn verzamelaars op jacht naar objecten van zijn hand en regelmatig wordt er werk van hem geveild met recordopbrengsten.
Om een voorbeeld te geven, in 2011 zijn bij Sotheby in Parijs een aantal deuren van zijn hand geveild voor een bedrag van € 1.750.000.00.
Er zijn tegenwoordig nog regelmatig tentoonstellingen in grote en kleine musea en er zijn meer dan 80 musea die werk van Lalique in hun vaste collectie hebben.
Niet alleen na zijn dood is een Lalique een begrip, ook tijdens zijn leven werd zijn kunstenaarschap al geroemd.

• Art Nouveau/Jugenstil - kunststroming tussen 1890-1914
• Louis Aucuc - Toonaangevende juwelier-en goudsmid in Parijs, Familiebedrijf vanaf 1828.
• Louis Cartier -Juwelier te Parijs, bekend van de bijzondere horloges. Familiebedrijf vanaf 1875.
• Boucheron - Juwelier te Parijs vanaf 1858.
• Calouste Gulbelkien - Engelsman van Armeense afkomst, hij was zakenman, kunstliefhebber, kunstverzamelaar en filantroop. In Lissabon staat het Gulbelkien-museum
• Sarah Bernhardt - Franse actrice (1884-1923)
• Le Pere Lachaise - beroemd kerkhof in Parijs.

(Foto's gemaakt in het Lalique-museum in Doesburg)