Aigrette

foto gemaakt in Artis

Een aigrette is een verentoefje. We zien het bv bij de witte reiger, de pauw en nog heel veel andere vogels. Aigrette komt van het Franse woord egret, wat kleine witte reiger betekent.

In de damesmode is de aigrette een diadeem, meestal bezet met edelstenen of imitatie- edelstenen, samen met een toefje veren vastgezet op het haar of op een hoed. Tijdens de renaissance was het vooral de hoed die was versierd met een aigrette.

Tijdens de 19e eeuw was de aigrette erg populair in de damesmode vooral bij de dames van de hogere klasse. Aan het Britse hof was  tot 1939  zelfs verplicht om de aigrette te dragen bij een avondjurk.

In het Ottomaanse Rijk was de aigrette een verleende decoratie,  geschonken door de sultans. Deze onderscheiding werd in het Turks chelengk genoemd.

Orde van de Halve maan

Chelengk betekent, een rond element waarop bloemenelementjes zijn aangebracht. Vaak werd de chelengk versierd met parels en/of edelstenenen samen met het bijbehorende toefje veren op de tulband vastgezet.

Je kunt de chelengk vergelijken met een onderscheiding of ridderorde voor personen die zich verdienstelijk hadden gemaakt als militair of in een bestuurlijke functie.

Horatio Nelson met de
chelengk op zijn steek.

Admiraal Horatio Nelson (1759-1805) kreeg deze Ottomaanse onderscheiding, samen met de "Orde van de Halve Maan", persoonlijk uitgereikt door Sultan Selim III, na de overwinning in de slag om de Nijl. Nelson was zeer verguld met zijn onderscheidingen en spelde de Orde van de Halve Maan op zijn uniform en de chelengk op zijn steek. Dit was zeer tegen de regels maar Nelson was nogal ijdel en wilde zijn onderscheidingen graag aan iedereen tonen.

Het was ook wel iets bijzonders, de aigrette bestond o.a. uit Braziliaanse diamanten, 13 pluimen en een uurwerkje.
Door het uurwerkje gingen de pluimen trillen en een grote gele diamant in het midden was zo gezet dat de steen kon bewegen. Toen het nieuwtje er een beetje vanaf was voor Nelson heeft hij de pluimen van de aigrette laten verwijderen en laten bevestigen aan een juweel voor zijn geliefde Lady Emma Hamilton (1765-1815).

De aigrette van Nelson is gestolen in 1951 en is niet terug gevonden. Het vermoeden is dat de edelstenen van de aigrette zijn verwijderd en afzonderlijk verkocht.

De chelengk is in Turkije tot ongeveer 1850 een ridderorde geweest, daarna kwamen de Europese ridderorden.