Barnsteen

Barnsteen is niets anders dan gestolde fossiele hars. 
De naam komt van het Laagduitse woord “bernen” (branden), barnsteen is namelijk brandbaar.
Hars is sap dat bomen uitscheiden om beschadigingen of wonden te dichten en het dient als bescherming tegen schimmels. Niet alleen naaldbomen maar ook tropische loofbomen hebben deze eigenschap. 
De meeste hars die aan bomen kleeft komt op de grond terecht en verdwijnt na verloop van tijd. 
Als hars van lucht wordt afgesloten, heeft het kans om te fossiliseren tot barnsteen. 
Er komt weleens een insect, spin of bloem terecht in de kleverige massa maar dat fossiliseerde gewoon mee.

Uit onderzoek is gebleken dat barnsteen al meer dan 100 miljoen jaar geleden werd gevormd.

Barnsteen wordt o.a. gevonden in Rusland, Polen, de Baltische Staten, Sicilië, de Dominicaanse Republiek, Canada, China, Japan en Mexico. Regelmatig spoelt het nog aan in Denemarken, maar ook op de Nederlandse Waddeneilanden wordt er zo af en toe nog iets gevonden.

De mooiste barnsteen is doorzichtig, maar er zijn ook stenen met prachtige honinggeel, bruin- groen- en roodachtige kleuren. Zwart barnsteen zie je ook weleens deze wordt alleen in veengebieden gevonden. Mineralogisch gezien heeft barnsteen een amorfe structuur en is vrij zacht. Het is een van de weinige edelstenen met een organische oorsprong. 

In veel landen is barnsteen bekend als “Amber”of “Ambre”. De naam amber is van Arabische oorsprong en verwijst naar de aromatische geur die het afgeeft. In de Nederlandse taal is amber een aromatisch product afkomstig van de potvis en wordt o.a. gebruikt bij het vervaardigen van parfums.

Barnsteen heeft ook statische eigenschappen, als je er over heen wrijft blijven er stukjes papier of haren aan hangen. Het woord “elektriciteit” is afgeleid van het Griekse woord voor barnsteen,  nl electron.

Bij opgravingen in Klein-Azië, Griekenland, Italië, Engeland en Denemarken zijn grote hoeveelheden barnsteen gevonden. Tegenwoordig is er nog steeds vraag naar barnsteen, vooral sieraden en kleine voorwerpjes. 
Bij de verwerking van barnsteen blijven er snippers over die eigenlijk onbruikbaar zijn. Dit snippers worden verzameld en samengeperst tot blokken, zo kan dit afval gebruikt worden voor het vervaardigen van verschillende voorwerpen. 
Dit samengeperst materiaal heeft de naam ambroïd gekregen.

Vanzelfsprekend is er ook namaak barnsteen in de handel. Om te testen of je met een imitatiesteen te maken hebt, hou je een gloeiende naald tegen het materiaal, het gaat dan smelten en je krijgt de geur van verbrand plastic in je neus. De verkoper zal met deze actie niet zo blij zijn en daarom kun je beter de methode van het opwrijven gebruiken. 
Heb je te maken met echte barnsteen dan ruik je een heerlijke aroma.

Tegenwoordig wordt barnsteen nog hoofdzakelijk als edelsteen gebruikt. 
De technieken voor de bewerking zijn vaak van oudsher overgegaan van vader op zoon. 

In de prehistorische werd barnsteen al gebruikt voor het maken van kralen, hangers en knopen, en het werd als betaalmiddel gebruikt. 

Helios

Ook in de Griekse mythologie komt barnsteen voor, bv in het verhaal van de Griekse god Helios. Helios liet op een dag zijn zoon Phaeton de zonnewagen besturen. Dat was niet gemakkelijk voor de zoon omdat de paarden niet door hem in toom gehouden konden worden. Het gevolg was dat hij zowel de hemel als de aarde verschroeide. Om de aarde te redden gooide Zeus, de oppergod, zijn bliksemschicht naar Phaeton en deze viel dood ter aarde. Zijn zusters, de Heliaden, beweenden hun broer met heel veel tranen. Al deze tranen druppelden neer en stolden als barnsteen. 

Barnsteen was niet allen bekend bij de de oude Grieken maar ook de Romeinen hechtten er mythische krachten aan, zij meenden dat barnsteen een genezende werking had. 
Deze aantrekkingskracht is er nog steeds, ook tegenwoordig dragen mensen barnsteen op de huid om bepaalde kwalen tegen te gaan.

Nog een leuk weetje; in de film Jurassic Parc onder regie van Steven Spielberg wordt er op een bepaald moment DNA opgezogen uit dinosaurusbloed door prehistorische muggen. Deze muggen waren insluitsels van de hars, dus barnsteen.