zondag 12 november 2017

Speculaastijd

Het zal u niet zijn ontgaan, de herfst is in volle gang en Sinterklaas is bijna weer in het land. Een gezellige tijd met heel veel lekkere dingen zoals chocoladeletters en marsepein. De winkels liggen er vol mee en soms is het moeilijk om te kiezen. Naast chocola en marsepein wordt ook speculaas volop verkocht en regelmatig sta ik voor het schap te dubben; neem ik speculaas met of zonder amandelschaafsel, lekkere grote speculaasbrokken, gevulde speculaas of een speculaaspop, het is allemaal even lekker.
  
In verschillende Europese landen wordt net als bij ons speculaas met smaak gegeten. Wij kennen vooral het speculaasje als een plat koekje. Dat het koekje zo plat is komt omdat naast de verschillende specerijen voor het rijzen van het deeg alleen bakpoeder wordt gebruikt. Hierdoor blijft het koekje plat van vorm en is hard en droog. 

Speculaas wordt niet overal met een mengsel van specerijen gebakken. In België waren tot het begin van de 20ste eeuw de speculaaskruiden nogal kostbaar en gebruikten de bakkers alleen maar een beetje kaneel in het deeg. De Belgische bakkers bakken hun speculaas nog altijd op deze manier. Zo is ook de naam speculoos ontstaan, het is gewoon speculaas maar zonder specerijen.

Speculoos is over het algemeen iets zachter dan speculaas en in sommige streken wordt het daarom ook wel karamelkoek genoemd. In Duitsland kent men ook speculoos en daar wordt het onder de naam karamellgebäck op de markt gebracht. In onze streken kennen we ook nog een zachtere soort in de vorm van gevulde speculaas.

Speculaasjes heb je met een afbeelding van Sinterklaas, een molen of een bloemenmand. Naast de kleine koekjes zijn er de grote poppen en deze worden een Vrijer genoemd.
Zo’n Vrijer werd vroeger in Brabant vooral gekocht door boerenzonen die een meisje op het oog hadden. De boerenzoon gaf de koek aan het meisje en twee weken later, altijd op zondag, ging de verliefde jongeman op bezoek bij het meisje in de hoop antwoord te krijgen. Gaf het meisje de jongeman een stuk van de koek dan betekende dat dat zij hem wel wilde als haar echtgenoot. Kreeg de jongen niets bij de koffie, dan was de boodschap duidelijk, geen gevrij en zeker geen bruiloft.

Een vrijer wordt ook wel Kermiskoek genoemd en deze kermiskoek wordt al van oudsher gebakken in Tiel en staat tot aan de dag van vandaag bekend als de Tielsche Kermiskoek.
Tegenwoordig worden dergelijke koeken nog wel cadeau gegeven. Het gaat dan niet om het vinden van een echtgenote maar is het meer een blijk van waardering voor een bepaald persoon. 

Geen opmerkingen:

Een reactie posten